Elektr to‘g‘risida asosiy tushuncha. O‘tkazgichlar va izolatorlar. Elektr maydoni va uning xususiyatlari

Qarshiliklarni ketma-ket ulash
Elektr zanjirida qarshiliklar ketma-ket ulanganda, elektr toki hamma qarshiliklardan birma-bir o‘tadi. Bunday ulanish ketma- ket ulanish deyiladi (1.7-rasm).


D [
1.7-rasm. Qarshiliklarni ketma-ket ulash.




Sxemada umumiy qarshilik: HR = R_[ + R₂ + R₃;
kuchlanish: U_AD = U_x + U₂+ U₃,
bu yerda: I, R — umumiy qarshilik (amalda ekvivalent qarshilik deb ataladi), u Om bilan o‘lchanadi;
12 U_AD — umumiy kuchlanish.
Qarshiliklar bir xil miqdorga ega bo‘lsa,
R_ekv = n R, Om, u holda U_l = V.

0‘tkazgichlar ketma-ket ulanganda, ularning umumiy qarshiligi qarshiliklarning yig‘indisiga teng.
Umumiy kuchlanish alohida qismlari uchlaridagi kuchlanishlarning yig‘indisiga teng va qarshiliklarning qismlariga to‘g‘ri proporsional (mos) ravishda taqsimlanadi.

Qarshiliklarni parallel ulash
Manbaga hamma qarshiliklarning boshlang‘ich uchlari va oxirgi uchlari ulansa bunday holat qarshiliklarning parallel ulanishi deb aytiladi. Bunday ulanishda elektr toki qarshiliklarga bo‘linib ketadi. Hamma qarshiliklarning uchlarida bir xil kuchlanish bo‘ladi.
U holda umumiy kuchlanish:

I U = U₁ - U₂ = U₃ , umumiy tok kuchi I= I₁ + I₂ + I₃ bo‘ladi.