Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

10.13. Bir zvenoli P-simon LC-filtrlar
P-simon LC filtrni S
0
sig‘im filtridan va L, C
1
element-
laridan iborat G-simon filtrlardan tashkil topgan ikki zvenoli
filtr ko‘rinishda tasvirlash mumkin (10.19-rasm).
Bunday filtrning silliqlash prinsiðini har ikkala zvenolar-
ning birgalikdagi ishlash tarzida tushuntirish mumkin va uning
silliqlash koeffitsiyenti har ikkala zvenolarning silliqlash koeffi-
tsiyentlarining ko‘paytmasiga teng, ya’ni

---

226
K
SP
= K
SS0
· K
SG
,
yoki K
SS0
va K
SG
qiymatlarini qo‘ysak, quyidagiga ega bo‘lamiz:
ω




0
2
2
SP
1 1
2
C
2
(
1)
(
1)
f
r Ñ
K
L C m
H m
.
Odatda, P-simon filtrlarni S
0
kondensatorning m, r
f
, N va
K
p.chiq
parametrlarini bilgan holda hisoblash mumkin. Keyingi
K
SS0
va K
SG
lar ma’lum bo‘lgani uchun LC
1
parametrlarni
aniqlashga qaratiladi:





2
SP
1
2
2
0
C
(
1)
1
.
2
(
)
(
)
f
C
H
K
m
LC
r
m
m
C
P-simon filtrning eng katta silliqlash koeffitsiyenti S
0
=C
1
bo‘lganda olinadi.
10.14. Ko‘p zvenoli LC-filtrlar
Pulsatsiyalarni yaxshi silliqlash talab qilinganida ko‘p
zvenoli LC-filtrlar qo‘llaniladi. Ular bir nechta ketma-ket
ulangan G-simon zvenolardan iborat bo‘lib, G-simon filtr
kabi induktivlikdan, P-simon filtr kabi sig‘imdan boshlanishi
mumkin (10.20-rasm).
10.19-rasm. Bir zvenoli P-simon LC-filtri.
L
U
0
C
0
C
1
R
y
U
y

---

227
Bunday filtr silliqlash koeffitsiyenti alohida zvenolar silliq-
lash koeffitsiyentlari ko‘paytmasiga teng, ya’ni
K
S
= KS
1
· KS
2
· .... · K
Sp
,
bu yerda, n — filtr zvenolarining soni.
S
0
sig‘imni to‘g‘rilagichni hisoblab topish mumkin, u holda
alohida zvenolar silliqlash koeffitsiyentlari quyidagicha aniq-
lanadi:
K
SG1
= (m
S
)
2
L
1
C
1
, K
SG2
= (m
S
)
2
L
2
C
2
.
Alohida ko‘p zvenoli filtrlarda zvenolar bir xil silliqlash
koeffitsiyentlariga ega bo‘lishi qulay, ya’ni K
s1
= K
s2
= ... = K
sn
,
u holda butun filtrning silliqlash koeffitsiyenti quyidagiga teng
bo‘ladi: K
s1
= K
sn
barcha zvenolar bir xil L va C elementlardan
tashkil topgani uchun (ya’ni L
1
= L
2
= ... =L
n
va S
1
= S
2
= ... =
S
n
) quyidagini yozish mumkin:
K
S
= (m
S
)
2p
(L
zv
C
zv
)
p
= K
Szv
p
,
bu yerda, Ks
zv
— birinchi zvenoning silliqlash koeffitsiyenti.
Bundan quyidagiga ega bo‘lamiz:

 
c
zv
zv
2
.
(
)
C
K
n
L C
m
10.20-rasm. Ko‘p zvenoli filtrlar.
L
2
L
2
C
0
C
1
C
2
R
y
C
1
C
2
L
2
L
1
R
y

---

228
L
zv
S
zv
ko‘paytma aniqlangandan so‘ng filtrning w
0
o‘z
chastotasini to‘g‘rilangan kuchlanish asosiy garmonikasi w
chastotasi bilan taqqoslash kerak. Rezonans bo‘lmasligi uchun
filtrning o‘z chastotasi w
0

0,5r·w shartga rioya qilishi kerak,
 
0
1
LC
bo‘lganligi uchun LC

4/(m·)
2
ga ega bo‘lamiz,
formulaga muvofiq K
s

3 bo‘lsa bajariladi.
Yuklama o‘zgarmas bo‘lganida  = 
c
, impulsli yuklamada
 =
n
bo‘ladi, bu yerda 
n
— yuklama impulslari chastotasi. U
holda quyidagi munosabat kelib chiqadi:
K = 
i
/ 
S
va rezonansning bo‘lmasligi sharti quyidagicha yoziladi:

0

0,5 · 
i
= 0,5 · K
S
.
Ushbu shart K
S

(2m/K)
2
—1 bo‘lsa bajariladi, aks holda
LC ko‘paytmani oshirish kerak bo‘ladi.
Bunday filtrlar uchun L
zv
induktivlik va S
zv
sig‘im qiymat-
lari filtrning induktivlik reaksiyasini ta’minlash shartidan, ya’ni
L
zv
shartdan aniqlanadi, keyin esa S
zv
aniqlanadi.