Elektrotexnika elektr energiyasidan foydalanib ishlovchi qurilma va mexanizmlarni ishlashini, xamda elektr energiyasini ishlab chiqarish va uni uzatish bilan bog’liq muammolarini o’rganuvchi texnikikaviy fandir

T
ok kuchi. Zanjirining elektrik xususiyatlarini baxolovchi asosiy parametrlaridan biri tok kuchidir. Om qonuniga ko’ra elementdan o’tayotgan tok kuchi shu elemen uchlaridagi kuchlanishning element qarshiligiga nisbatiga teng

Tok kuchining o’lchov birligi Amper (qisqacha A yoziladi) bo’lib 1 Amper tok kuchi deganda o’tkazgich kesim yuzasidan 1 s da 1 Kulon miqdorda zaryad o’tishi tushuniladi

q -заряд миқдори, t - вақт

Agar elektronning zaryadi e = 1,6 • 19 ^-19 Kulonligini hisobga olsak, o’tkazgichdagi tok kuchi 1 A bo’lishi uchun undan 1 s da

N=q / e= 1 Kl / 1,6 • 19 ^-19 Kl = 6,25 • 19 ¹⁸ ta
elektron o’tib turishi kerak.
1 A tok kuchi amalda juda katta tok hisoblanadi, masalan 20 mA tokni inson tanasi sezadi, 50 mA tok xavfli hisoblanadi. Oddiy 100 Vt quvvatli lampa 220 V kuchlanishda ishlab turganda lampa tolalar orqali 0,45 A tok oqib turadi.
Quvvat. Elektr energiyasidan foydalanishda elektr tokining quvvati asosiy amaliy ahamiyatga ega. Quvvat deb kuchlanishning tok kuchiga ko’paytmasiga aytiladi. Quvvatning o’lchov birligi sifatida Vatt qabul qilingan , qisqacha Vt yoziladi.

Iste’molchi uchlaridagi kuchlanish 1 V bo’lib undan 1 A tok oqib o’tayotgan bo’lsa bu iste’molchidagi elektr tokining quvvati 1 Vt bo’ladi: 1 Vt = 1 • 1 A.

Elektr tokining bajargan ishi yoki energiya. Elektr tokining bajargan ishi, yoki egnergiyasi deb quvvatning vaqtga ko’paytmasiga aytiladi:
A = R • t = I • U • t .
Energiyaning, yoki ishning o’lchov birligi sifatida Joul (qisqacha J yoziladi) qabul qilingan. 1 Vt quvvatli iste’molchidan 1 s da 1 J energiya ajralib chiqadi, yoki 1 J ish bajaradi. Masalan 11 rasmdagi R qarshilikli lampaning quvvati 0,6 Vt, demak bu lampa 1 s da 0,6 J, 10 s da 6 J, 1 soatda 2160 J va hokazo, ish bajaradi, yoki energiya sarflaydi. Ish va energiya fizik jihatdan bitta manoni bildiradi. Odatda manbaga nisbatan aytilganda energiya, iste’molchiga nisbatan aytilsa ish tushunchalari qo’llaniladi. Masalan 11- rasmdagi sxemaga nisbatan qo’llasak: akkumulyatordan 1 soatda 2160 J energiya ajralib chiqmoqda, yoki boshqacha aytganda, sxemadagi R qarshilik 1 soatda 2160 J ish bajaradi.