Enalogiya va umumiy ovqatlanishni tashkil etish

3-Laboratoriya ishi (4soat)
Mavzu:Usimlik, xayvon yoglari, margarin va ularni xom ashyolar, konserva mahsulotlari tarkibidagi miqdorini aniqlash.
Ishning maksadi: Yog miqdorini aniqlashni о‘rganish.
Kerakli jixoz va reaktivlar:Sokslet apparati, kuritish shkafi analitik torozi, chinni idish, kolba. Yoglarni mahsulotlar tarkibidan efir yordamida ekstraksiyalab ajratib olinadi: Sokslet apparatida etil efiri bilan 35.6⁰S da yoki petroley efiri bilan 50-60⁰Sda ajratiladi. Yog miqdorini ogirligini ulchash orkali aniqlanadi.
Yoglarni ekstraksiyalash uslubi bilan aniqlash:0.001 g aniqlikda ulchangan 5 g namuna chinni idishga soling.(Unga 200 g gips soling)1 g gips 0.2 g suvni tutib koladi. Idish efirli paxta bilan artib patronga joylanadi. Namuna solingan gilza Sokslet apparatining sifon trubkasiga joylanadi, uning esa ogirligi ulchangan, u yarmigacha efir bilan tuldirilgan kolbaga ulanadi. Efir dastavval SaS12 yoki Na₂SO₄ kuritilgan bо‘lishi kerak.
Apparatninrg asosiy eelementi ekstraktor kismi. U silindr ikki tomoni sosudlar bilan tutahtirilgan. Ular efir bugi xolodilnikdan chikib, sovib silindrdagi namsunaga tushib, yogni eritib kolbaga okadi. Efir tuplanib mahsulotdagi yogni ekstraksiya kiladi. Suyuklik miqdori kolbani sifon kisimdan ortib ketganda uni boshka idishga solib quyiladi. Kubо‘l kiluvchi kolbani qizdirilsa, undagi yog buglanib, xolodilnikda sovitib yana kaytib, namuna ustiga tushib, undagi yogni ekstraksiya kilib, sо‘ngra kabо‘l kiluvchi kolbaga tushadi.
Ekstraksiya tugagaya kolba ekstraktordan olinadi, efirni bush kolbaga xaydab, yogni uzi kolbada koladi. Yogni kuritih shkafida kuritib, ogirligi eksikatorda 30-35 min sovitib, sо‘ngra 0.001 g aniqlikda ulchanadi. X=(a-b)100/A
A-namuna ogirligi g . a- kolba massasi, yog bilan. b-bush kolba ogirligi.
Oxirgi natijani urtacha arifmetik kiymatlarini olinadi.
Mahsulot tarkibidagi yog miqdorini namunani yogsizlantirish orkali aniqlash
Bu uslub mahsulot namunamsini kuritilgandan sо‘ng Sharbatslet apparatida ekstraksiyalab yogsizlantirishga asoslangan.
Buninguchun 0.001 g aniqlikda tortilgan 5 g namunani chinni xavonchaga solib, kuritish shkafida 3-4 soat 98-100⁰S da kuritiladi. Sо‘ngra namunani 6x7 sm li kogozga solinadi. Xavoncha osti namlangan efir bilan tozalab, namuna va paxtani ikkita kuritilgan kogozga uraladi. Ularni byuksga solib, 10-15 min kuritish shkafida kuritib, sо‘ngra eeksikatorda sovitib 0.001 g aniqlikda ogirligi ulchanadi. Nomerlangan bir necha paket Sharbaslet apparatiga joylanadi va petroley yoki etil efiri bilan ekstraksiyalanadi. Ekstraksiya jarayonini tugaganini soat oynachasiga tomizilgan tomchini buglatilganda dog xosil bо‘lmagunicha davom ettiriladi. Sо‘ngra paketchalarni ekstraksiyagacha solingan byukslarga joylab, avvl efirni buglatib yuborish uchun 20-30 min davomida surish shkafida, keyin esa 1.5-2 soat davomida kuritish shkafida 98100⁰S da kuritib, sovitib, 0.001 g aniqlikda massasi ulchanadi. Dastlabki va oxirgi massalar orasida farkka karab mahsulot tarkibidagi yog miqdori aniqlanadi.