Energatika va sa

2-tofdagkbk—b/o’ralgan juftlikdan iborat kabel bo’lib, axborotni 1MGts. gacha chastota oralig’ida uzatish uchun mo’ljallangan. Kabel chorraha yo’nalishlar darajasiga testlanmaydi. Hozirgi vaqtda juda kam ishlatiladi. E/TA j6standarti 1 va 2-toifadagi kabellarni ajratmagan;

kSfdagkafe/— bu kabel axborotlarni 16 MGts.gacha chastota oraliqda uzatishga mo’ljallangan, o’ralgan juftlikdan tashkil topgan bo’lib, 1 metr uzunlikda ikki sim bir-biriga 9 marotaba o’ralgan, kabel hamma ko’rsatgichlar bo’yicha testlanadi va 100 Om to’lqin qarshilikka egadir. Mahalliy tarmoqlarga standart tomonidan tavsiya qilingan eng oddiy kabel turi bo’lib, hozirgi vaqtda ko’p tarqalgan;

—ojfdg'kae— bu kabel axborotlarni 20 MGts.gacha chastota oraliqda uzatishga mo’ljallangan. Kam ishlatiladi, chunki ko’rsatgichlari bo’yicha 3-toifadagi kabel ko’rsatgichlaridan kam farqlanadi. Standart 3-toifadagi kabel o’rniga 5-toifadagi kabeldan foydalanishni tavsiya etadi. 4-toifadagi kabelni hamma texnik ko’rsatgichi bo’yicha testlash mumkin va 100 Om to’lqin qarshilikka ega. ШЕЕ80. 5standartli tarmoqda foydalanish uchun yaratilgan kabeldir;

У-oadg'kae— bu hozirgi vaqtda eng mukammal kabel bo’lib, 100 MGts chastota oralig’ida axborot uzatishga mo’ljallangan. O’ralgan juftliklardan tashkil topgan, 1 metr uzunlikda 27 ta o’ramdan kam emas (1 futga 8 ta o’ram). Kabelning hamma ko’rsatgichlari testlanadi va 100 Om to’lqin qarshilikka ega. Hozirgi zamon yuqori tezlikda ishlovchi tarmoqlarda, yabni Ftteetva TPFDDT foydalanish tavsiya etiladi. 5-toifadagi kabel 3-toifadagi kabelga nisbatan taxminan 30—40 % qimmat;

6-OEdgkae—bu kabelni kelajagi yaxshi bo’lib, 200 MGts.gacha chastota oralig’ida axborot uzatadi;

7-toiadag'kae— bu kabelni kelajagi porloq va 600 MGts. gacha chastota oralig’da axborot uzatishi mumkin.

2. 
   Koaksial kabellar
   

Koaksial kabel elektr toki o’tkazuvchi kabel bo’lib, tuzilishi 2.2-rasmda ko’rsatilgandek, markaziy mis sim ichki dielektrik qoplamaga olingan bo’lib, metall sim toqmaga (ekran) o’ralgan hamda u umumiy tashqi qoplamaga olingan bo’ladi.

Yaqin vaqtgacha koaksial kabellar eng ko’p tarqalgan kabellar edi, buning sababi yuqori darajada himoyalanganligi (sim to’qimasi - ekran mavjudligi), to’qilgan juftlikka qaraganda, axborotni uzatish tezligi (500 Mbit/s.gacha) yuqoriligi va katta masofalarga uzatish imkoniyati mavjudligi (bir va undan ko’proq kilometrga). Tarmoqdan ruxsat etilmagan axborotni mexanik ulanish orqali olish qiyinligi, shuningdek, u tashqariga sezilarli darajada kam elektromagnit nurlanish tarqatishi. Biroq o’ralgan juftli kabelga nisbatan koaksial kabelni tabminlash va yig’ish ishlarini olib borish ancha murakkabdir, narxi ham qimmat (uning bahosi o’ralgan juftli kabellarga nisbatan 1,5—3 barobar yuqoridir). Kabel uchlariga razyomlar o’rnatish ham murakkab ishdir. SHuning uchun bu turdagi kabellarni o’ralgan juftli kabellarga qaraganda kam ishlatiladi.

Koaksial kabellar asosan «SHina» topologiyali tarmoqlarda ishlatiladi. Bu holda kabel uchlariga signalni ichki aksiga qaytishni oldini olish uchun, albatta, terminatorlar o’rnatilishi va bu terminatodardan faqatgina bittasi yerga ulanishi kerak. Yerga ulanmasa, kabeldagi sim to’qimasi (ekran) tarmoqni tashqi elektromagnit to’siqlardan himoya qila olmaydi va tashqi muhitga uzatilayotgan axborotni nurlanishini ham kamaytira olmaydi. Lekin kabeldagi sim to’qimani ikki va undan ko’proq joyidan yerga ulangan taqdirda, tarmoqqa ulangan qurilmalar va shuningdek, kompyuterlar ham ishdan chiqarishi mumkin. Terminatorlar, albatta, kabel bilan moslangan bo’lishi shart, yani ular qarshiligi kabelning to’lqin qarshiligiga teng bo’lishi shart. Masalan, agarda 50 Om kabel ishlatilsa, unga mos terminator faqat 50 Om. li bo’lishi kerak. Koaksial kabellar kamroq «Yulduz» va «Passiv yulduz» topologiyali tarmoqlarda ham foydalaniladi, masalan, Acn/tarmog’i. Bu holda moslash muammosi keskin soddalashadi, chunki kabelning ochiq qolgan uchlariga tashqi terminatorlar lozim bo’lmay qoladi. Kabelni to’lqin qarshiligi haqidagi axborot har bir kabel o’ram hujjatida keltiriladi. Ko’pincha lokal tarmoqlarda 50 Om.li (masalan, RB-/2, RG/7)va 93 Omli kabellar (masalan, RG/2ishlatiladi.

Televizion texnikasida ko’p tarqalgan 75 Om.li kabel lokal tarmoqlarda ishlatilmaydi. Umuman, o’ralgan juftli kabellar rusumiga qaraganda koaksial kabellar rusumi ancha kam. Bu turdagi kabellardan kelajakda kam foydalaniladi.