Epidemiologiyadan

Menigokokkli kasalliklar profilaktikasi 
100000 aholiga 2,0 va undan ortiq kasallik ko’rsatkichi to’g’ri kelgan 
hududlarda A va S seroguruhga kiruvchi polisaxarid menigokokk vaksinasi 
qo’llaniladi. 
Emlashlar kasallikni yuqtirishga o’ta moyil guruhlarda o’tkaziladi: 
- turli joylardan kelib o’qiydiganlar va yotoqxonada turadiganlar (institut, 
texnikum, vaqtincha ishlovchilar); 
- 5 yosh va undan katta doimiy bir-birlari bilan muloqotda bo’luvchilar 
(bolalar uyi, maktab-internat); 
- yozgi lager, dala-hovlilarga ketayotgan bolalar ketishdan 2 hafta oldin 
vaksinatsiya qilinishi lozim, vaksinatsiya 3 yilda 1 martadan ortiq bo’lmasligi 
kerak. Teri ostiga bolalarga 25 mkg miqdorida yuboriladi. 5-8 yosh - 25 mkg (0,25 
ml), 9-13 yosh - 50 mkg (0,5 ml), kattalarga 75 mkg (0,75 ml), emlanganlardagi 
mahalliy o’zgarishlar 2 kundan keyin yo’qolib ketadi. 30% emlanganlarda 6-8 
soatdan keyin 37,1-37,5°S gacha tana harorati ko’tarilishi mumkin va u bir 
sutkadan keyin o’z holiga keladi. Emlash o’tkazish uchun kasallikning etiologik 
holatini bilish kerak. 
Epidemiologik nazorat 
Meningokokk infeksiyasining epidemiologik nazoratining maqsadi bo’lib, 
o’lim ko’rsatkichlarini kamaytirish va epidemik jarayonning rivojlanish 
tendensiyasini baholash asosida xavfli guruhlarda kasallanish ko’rsatkichlarini 

---

190 
pasaytirish hisoblanadi. 
Retrospektiv va operativ epidemiologik tahlil o’tkazishda quyidagi holatlar 
hisobga olinadi: 
1. Kasallanish ko’tarilishi har doim 1 yoshgacha bolalar kasallanishi bilan, 
ba’zi hollarda esa, ayniqsa epidemiyaning boshlanishida shaharlardagi uyushgan 
kollektivlarga kelgan yoshlar ham kasallanadi (oliy o’quv yurtlariga kelganlar va 
boshqalar). Shuning uchun barcha hududlarda har yili 1 yoshgacha bolalar orasida 
kasallanish o’sishining darajasi aniqlab boriladi. O’lim darajasining ko’zga 
ko’rinarli tarzda o’sishi noqulay prognostik belgi hisoblanadi. Xuddi shu tarzda 
(o’sishi) 15 yoshgacha va undan kattalarda aniqlanadi. Bunda ularni shaharlarga 
kelishi va uyushgan jamoalarga qo’shilishi hisobga olinadi. 
2. Menigokokk infeksiyasining tarqalgan shakli bilan aholining shikastlanishi 
kelgusi yilda kasallanish o’sishining noyabr-dekabr oylarida sentabr bilan 
taqqoslaganda (o’sish indeksi) qisqaligi tufayli aniqlanadi. 
3. Epidemik jarayonni kuzatib borish uchun aholining tanlab olingan yetarli 
reprezentativ indikator guruhlarida tashuvchilikni doimiy o’rganish maqsadga 
muvofiq hisoblanadi. Materialni 2 marta sentabrda va noyabr-dekabr oylarida 
olinadi. Avgust va dekabr oylarida qon topshiruvchilar - donorlar zardobining 
immunologik ko’rsatkichlarini doimiy kuzatib borish yaxshi natija beradi. 
Antitelolar darajasining o’sishi bo’lajak epidemik ahvolni baholashga imkon 
beradi. Epidemik ahvolni baholash asosida u yoki bu epidemiyaga qarshi chora-
tadbirlarni o’tkazishning kundalik va perspektiv qarorlari ishlab chiqiladi.