Ergasheva xursanoy

4-masala. 36 g kumushni AgNO₃ dan ajratish uchun 5° kuchga necha vaqt davomida o‘tkazish kerak?
Yechish: m= bundan t= . Bu formulaga tegishli qiymatlar: m=3,36 g; i=5; E=107,87 ni qo‘yib vaqtni topamiz:
t= sek yoki 10 min.


5-masala. Katodda 4,74 g mis ajratib olish uchun 1 soat daomida CuSO₄ eritmasidan kuchi necha amperga teng bo‘lgan tok o‘tkazish kerak? [23].

Yechish. m= keltirilgan formulaga tegishli qiymatlari: m=4,74; E=31,77; t=1 soatni qo‘yib tok kuchini topamiz.

i= =4,0 a.


6-masala. Biror metallning sulfatli tuzi eritmasidan 45 min davomida kuchi 6° ga teng bo‘lgan tok o‘tkazilganda katodda 5,49 g metall ajralib chiqqan. Metallning ekvivalentini toping.
Yechish. m= bundan E= keltirilgan formulaga tegishli qiymatlarni qo‘yamiz:
E= =31,53


7-masala. AgNO₃ eritmasidan 3 min 20 sek davomida kuchi 2a ga teng bo‘lgan tok o‘tkazilsa, kumush anodning massasi necha gramm kamayadi?
Yechish. m= . Keltirilgan formulaga tegishli qiymatlar: E=107,87; i=2; t=30∙60+20=1820 ni qo‘yib:
m= =4,06g ga tengligini topamiz.
Demak, kumush anodning massasi 4,06g kamayadi.

8 10 minut davomida 7 A elektr toki kadmiy sulьfat eritmasidan œtkazilganda, katodda qancha (g) kadmiy ajraladi.

Echish: Faradey qonuni tenglamasi va ajralgan moddaning ekvivalent massasi asosida xisoblash bajariladi.

bunda,
9. Elektroliz jarayonining reaktsiya tenglamasi asosida olib boriladigan ќisoblashlar.
40 g Na₂SO₄ va CdSO₄ tuzlar aralashmasi 400 ml suvda eritildi. Agar Cd ni batamom ajratib olish uchun eritmadan 2,144 A kuchga ega bœlgan doimiy tok 4 soat davomida œtkazilgan bœlsa, elektrolizdan keyin eritmada qolgan tuzning kontsentratsiyasini (%) toping.
Echish: 1. Faradey tenglamasi qonuni bœyicha katoda ajralgan Cd ning massasini topish.
1)
2) CdSO₄ eritmasining elektrolizi jarayoni tenglamasi asosida CdSO₄ ni massasi va kislorodning massasini topish.



Eritmada qolgan Na₂SO₄ ning massasini topish.
40 – 33,4 = 6,56
3) m_eritma=40+400-2,6-33,4=404
4) eritmadagi Na₂SO₄ ning massa ulushini (%) topamiz

Elektrolizda ajaraladigan ekvivalent modda miqdori asosida xisoblash.
10. Kaliy karbonat suyuqlanmasi elektroliz qilinganda 736 l gaz ajraldi. Bunda olingan kaliyning massasini (kg) aniqlang.
Echish. 1) Anodda sodir bœladigan elektroliz jarayoni tenglamasini tuzish.

Anod
736 l.
Elektroliz jarayonida kislorod ajraladi, lekin ajralayotgan CO₂ suyuqlanma parchalanish ќisobiga ќosil bœladi. SHuning uchun anodda ajralgan kislorodning xajmini topamiz.
1)
2) O₂ ning ekvivalent modda miqdorini topamiz.

3) Kaliyning massasini topamiz.
m_(K)=V_ekv ∙ E_K = 43,8 ∙ 39 = 1708,2 g = 1,7 kg
Moddaning tok bœyicha chiqish unumini aniqlash.
11. Osh tuzining suvdagi eritmasini sanoatda elektroliz qilib, natriy ishqori ishlab chiqarishda =5450 litr elektrolit orqali 22 A tok kuchi œtkazilganda 138 g NaOH ќosil bœladi. Ishqorning tok bœyicha chiqish unumini toping.
Echish: 1)Elektroliz jarayoning umumiy formulasini yozamiz.
NaCl + H₂O NaOH + H₂ + Cl₂
2) NaOH ning elektrokimyoviy ekvivalentini topamiz.
 :
3) Faradey qonuni tenglamasi bœyicha 1 sutkada ajralishi mumkin bœlgan NaOH ning massasini toppamiz.
M=KIT = 1,49 ∙ 22 ∙ 24 = 787 kg
4) Elektroliz jarayonida amalda ќosil bœlgan NaOH ning massasini topish.

4) Ishqorning tok bœyicha chiqish unumini topish.



12. 22 ta vanna ketma – ket ulangan bipolyar elektrolizyorda NaClO ishlab chiqarishda 50 A tok kuchi 10 soat davomida œtkazilganda 960 l tarkibida 10,2 g/l bœlgan NaClO olindi. Olingan Osh tuzi eritmasi tarkibida 180 g/l Osh tuzi bœlgan. Vanna kuchlanishi 108 Vt ga teng bœlsa, NaClO ning tok bœyicha chiqish unumini, 1 kg NaClO ishlab chiqarish uchun sarflangan elektr energiyasini, NaCl ning solishtirma sarfini, NaCl ning elektrlizdagi sarflanish koeffitsientini xisoblang.
Echish: 1)
NaCl + H₂O NaClO + H₂
2) Moddalarning elektrokimyoviy ekvivalentini topamiz.


3) 10 soat davomida nazariy jixatdan ajralishi mumkin bœlgan NaClO ning massasini topamiz.

n= elektroliyor yacheykalari soni
4) Amalda ajralgan NaClO ning massasini topamiz

S – kontsentratsiya g/l; V – eritma xajmi
5) Tok bœyicha chiqish unumi:

6) Elektr energiyaning solishtirma sarfi.

Bunda, U = kuchlanish
7) 1 kg NaClO olish uchun Osh tuzining solishtirma sarfi.

8) Reaktsiyaga kirishgan NaCl ning massasi:

9) NaCl ning ishlatish koeffitsienti yoki chiqish unumi:

13. 150 ta tœxtovsiz Al elektrolizyorlarida 145 A tok kuchi œtganida 30 sutka davomida 470 tonna tarkibida 99,5% Al bœlgan metall ajralib chiqdi. Vannalardagi œrtacha kuchlanish 695Vt bœlgan Al ning tok bœyicha chiqish unumi va Al ishlab chiqarish uchun elektr energiyasini sarflanish miqdorini aniqlang.
Echish: 1) Vannadagi umumiy elektro kimyoviy jarayonni yozamiz.
2Al₂O₃ + 3C → 4Al + 3CO₂
2) Al ning elektrokimyoviy ekvivalentini topish.

3) 1 oy davomida nazariy jixatdan xosil bœlishi mumkin bœlgan Al massasi:
t
4) Tok bœyicha chiqish unumi:

P_Al – alyuminiyning massa ulushi.
5) Elektr energiyasining solishtirma sarfi:

U – vanna kuchlanishi.