Эркин иқтисодий ҳудудлар
Download 7.24 Mb. Pdf ko'rish
|
ERKINIQTISODIYHUDUDLAR
|
H
Hisob stavkasi, hisob foizi stavkasi, qayta moliyalashtirish stavkasi – markaziy banklarning tijorat banklari rezervlarini to„ldirish va ularning o„z mijozlariga bank xizmatlari ko„rsatish uchun beradigan kreditlariga belgilaydigan foiz stavkasi; tijorat banklari Markaziy bankdan olgan kredit resurslari uchun to„laydigan haq. Hisob stavkasi bozor mexanizmidagi g„oyat muhim iqtisodiy vosita, davlatning pul siyosatida qo„llaniladigan kuchli iqtisodiy dastak. Hisob stavkasi pul bozoridagi talabga ta‟sir ko„rsatishning asosiy vositasi hisoblanadi. Iqtisodiyotda o„sishni tezlatish maqsadlarida hisob stavkasi pasaytiriladi yoki aksincha, iqtisodiyotda o„sish jadallashib, tovarlarni sotish qiyinlashganda o„sishni sekinlashtirish uchun hisob stavkasi oshiriladi. Hisob stavkasiga pul bozoridagi talabdan tashqari kutiladigan 381 inflyatsiya darajasi ham ta‟sir ko„rsatadi. Inflyatsiyadan ko„riladigan yo„qotish hisob stavkasini oshirish orqali qoplanadi. Masalan, me‟yordagi hisob stavkasi 4 % bo„lib, inflyatsiya 3 % darajasida kutilsa, amaldagi hisob stavkasi 7 %ni tashkil etadi. Markaziy bankning hisob stavkasi qancha yuqori bo„lsa, tijorat banklari o„zlari taqdim etadigan kreditlar uchun oladigan foizi shu qadar yuqori bo„ladi. Hisobot – korxonalar, tashkilotlar, kompaniyalar tomonidan o„z faoliyati to„g„risida davriy (oy, chorak, yil) va belgilangan shaklda tuziladigan, davlat, statistika va moliya organlariga taqdim etiladigan axborot, ma‟lumotlar, hisob-kitob hujjatlari. Hukumat – davlatning oliy kollegial organi. Hukumat turli mamlakatlarda turlicha nom bilan ataladi: Vazirlar Kengashi (Fransiya, Italiya, Polsha), Vazirlar Mahkamasi (Buyuk Britaniya, O„zbekiston) va h.k. O„zbekistonda hukumat Vazirlar Mahkamasi deb nomlanadi. U ijtimoiy hayotning barcha sohalariga rahbarlik qiladi. Hukumat tarkibi Prezident tomonidan shakllantiriladi. |
