Эркин иқтисодий ҳудудлар

Investitsion salohiyat – bu mamlakatda asrlar davomida shakllangan omillar 
yig„indisi bo„lib, “obyektiv” omillar deb ataladi. Unga tabiiy resurs salohiyati, 
mehnat, ishlab chiqarish, innovatsion, iste‟mol, moliyaviy salohiyatlar kiradi. 
 
4.2-rasm. Investitsion salohiyat turlari 
Tabiiy resurslar salohiyati: 
- mineral resurslar (foydali qazilmalar); 
- iqlim sharoitlari; 
- mamlakatning geosiyosiy joylashuvi; 
- er, suv resurslari; 
- o„simlik va hayvonot dunyosi. 
Mehnat salohiyati. Mehnat salohiyatiga iqtisodiy faol aholi soni, uning yosh 
tarkibi, joylashish zichligi, bilim darajasi, shuningdek, mehnatning o„rtacha qiymati 
kabilar kiradi. Odatda, xorijiy investorlarni malakali va arzon ishchi kuchiga ega 
hududlar qiziqtiradi. 
Ishlab chiqarish salohiyati. Bu salohiyat mamlakatda yaratilgan ishlab chiqarish 
quvvatlari, ishlab chiqarish vositalari, iqtisodiyot tarkibi, sanoat, qazib chiqarish va 
qayta ishlovchi tarmoqlarning o„zaro nisbati, muvaffaqiyatli amalga oshirilgan 
investitsion loyihalar miqdori, kichik biznesning rivojlanish darajasi va boshqalar 
bilan bog„liqdir. 
Iste‟mol salohiyati. Iste‟mol salohiyatida investor tomonidan ishlab chiqarilgan 
mahsulotning ichki bozorda sotilishi ko„rib chiqiladi. Bunda talab, raqobat va 
aholining daromad darajasi baholanadi. 
Innovatsion salohiyat. Innovatsion salohiyat ilmiy yutuqlar, mamlakatdagi ilmiy 
tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlariga xarajatlar, texnika va texnologiyalarni 
Investitsion salohiyat 
turlari 
Tabiiy resurslar salohiyati 
Iste‟mol salohiyati 
Mehnat salohiyati 
Innovatsion salohiyat 
Ishlab chiqarish salohiyati 
Moliyaviy salohiyat 

---

108 
yangilanish darajasi, yangilik va kashfiyotlarning mavjudligi bilan xarakterlanadi. 
Moliyaviy 
salohiyat. 
Moliyaviy 
salohiyat 
mamlakatning 
moliyaviy 
imkoniyatlari, iste‟mol va jamg„armaning nisbati, bank sohasidagi depozit va pul 
kredit siyosati, tashqi qarz, ichki zahiralar va boshqalar bilan xarakterlanadi. 
O„zbekistonda qulay investitsiya muhitining yaratilishi natijasida:
- iqtisodiyotga milliy va xorijiy investitsiyalar oqimining faollashuviga zamin 
yaratadi va uning samarali o„zlashtirish natijasi ishlab chiqarishga zamonaviy texnika 
va texnologiyalarni joriy etib, eksportbop mahsulotlarni ishlab chiqarishni 
rivojlantiradi;
- import o„rnini bosuvchi tovar ishlab chiqarishni yo„lga qo„yish va buning 
uchun xorijiy investitsiyalarni iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlariga yo„naltirish va 
pirovardida aholining me‟yordagi turmush darajasini ta‟minlash imkonini beradi; 
- kichik biznesni va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish va xususuiy sektorda 
investitsiyalar faolligini oshirish orqali o„sib aholini ish bilan ta‟minlash imkonini 
beradi; 
- korxonalarning eskirgan ishlab chiqarish quvvatlarini, moddiy-texnik bazasini 
yangilaydi va texnik qayta qurollantiradi; 
- tabiiy resurslarni qayta ishlovchi korxonalarni barpo etishga ko„maklashadi va 
milliy iqtisodiyotimizni qay darajada barqaror rivojlanayotganligi anglatuvchi 
quyidagi o„sish ko„rsatkichlari yuzaga keladi; 
- EIHlar orqali investitsiyalarning faol kirib kelishi rivojlanib boradi; 
- mamlakatning tashqi iqtisodiy, savdo, investitsion, innovatsion va boshqa 
yo„nalishdagi aoqalari rivojlanadi; 
- mamlakatning barqaror iqtisodiy o„sish, tashqi savdo balansini ta‟minlash, 
oltin-valyuta zahirasini ko„paytirish kabilar orqali raqobatbardoshliginini oshiradi va 
sh.k.