Eron haqida qisqacha tushuncha Eron davlatining aholisi Eron davlatining shaharlari haqida

Art

Eron adabiyot, musiqa, raqs, arxitektura, rangtasvir, toʻquvchilik, kulolchilik, xattotlik, metallga ishlov berish kabi koʻplab fanl va sohalarni oʻz ichiga olgan butun dunyodagi eng qadimiy, boy va shuningdek taʼsirli sanʼat merosiga ega bo'lgan davlat hisoblanadi.

Persepolisning murakkab bo'rtma devoriy tosh san'ati maxsuli
Eron san'ati ko'plab davrlardagi murakkab bosqichlarni boshidan kechirdi, bu bosqichlar Eronning o'ziga xos madaniyatida ko'zga tashlanadi. Elam Chogha Zanbildan Persepolisning Midiya va Ahamoniy releflarigacha Bishapur mozaikalarigacha .
Islomning oltin davri Eron san'at uslublari va amaliyotiga keskin o'zgarishlar kiritdi. Ammo, har bir Eron davlatl har bir sulolalarining o'ziga xos markazlari bor edi, ular oldingi sulolalarga tayanib, ularning barchasi o'z davrida dunyo madaniyatini o'sha paytda va bugungi kunda rivojlantirishga o'zining katta ta'sir ko'rsatgan.

Til

Eron aholisi bir nechta tillarda so'zlashadi. Eron, turkiy va semit tillar oilalariga kiruchi tillarda butun Eronda so'zlashadi. Markaziy razvedka boshqarmasi faktlar kitobiga ko'ra, eronliklarning 78 foizi o'z ona tili sifatida eron tilida, 18 foizi turkiy tilda va shuningdek 2 foizi semit tilida so'zlashadi, qolgan 2 foiz aholi esa boshqa mahalliy tillarda gaplashadi. Ozarbayjonliklar turkiy tilda gaplashishsada ammo madaniyati va tarixi sababli ular ko'pincha Eron xalqlari bilan o'xshash hisoblanadi.
Bu davlatning asosiy tili va milliy tili fors tili hisoblanib. Bu tilida butun mamlakat hududi bo'ylab so'zlashishadi. Ammo bazi hududlardagi aholi boshqa tillarda masalan shimoli-g'arbda ozarbayjon tillari shuningdek g'arbda kurd va luri, Kaspiy dengizi bo'yidagi hududlardamozandarani va gilakiy, Fors ko'rfazining qirg'oqbo'yi hududlaridagi aholi arab tilida, janubi-sharqda esa asosan baluchi va turkman tillarida so'zlashiladi. Shimoliy chegara hududlarida boshqa hududlarda tarqalgan kichikroq tillardaga, xususan, talish, gruzin, arman, ossuriya va cherkes tillari da so'zlashiladi.
Etnologning hisob-kitoblariga qaraganda 86 ta Eron tillari mavjud bo'lib, ular orasida eng nufuzi balandi fors, pushtu va kurd lahjalari davomi hisoblanib, dunyo bo'ylab 150-200 million kishi eron tillarida ona tili sifatida so'zlashishadi. Fors tilida Xitoydan Suriyagacha, Rossiyagacha bo'lgan hududlarda kamdan-kam so'zlashishadi, lekin asosan Eron platosida ko'proq.


Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Abdujabbor Kabirovning Qadimgi sharq tarixi kitob-2016y
   
2. 
   Slayd.uz
   
3. 
   V.I. Abdiyevning “Sharq tarixi” -1964y
   
4. 
   R.Rajabovning. “Qadimgi dunyo tarixi” -2009 Y
   
5. 
   D.G.Rederning “Qadimgi dunyo tarixi”-1996-y
   
6. 
   Referat.uz sayt
   
7. 
   Qadimgi dunyo tarixi 2-qism