Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

1.1. Стратегияни ишлаб чиқариш доираси (соҳаси)
Стратегик бошқаришнинг муҳим таркибий қис- 
мидан бири стратегия. Стратегияни танлаш ва уни 
амалга ошириш (қўллаш) стратегик бошқаришнинг 
асосий мазмунини ташкил қилади. Стратегик бошқа- 
рищца стратегия ташкилот (фирма)нинг ривожлани- 
шини узоқ мудцатга сифат жиҳатдан аниқ йўналиши. 
Шу билан бирга, ташкилот фаолиятининг соҳасига, 
унинг фаолият воситаси ва шаклига, ташкилот ичи­
даги ўзаро муносабатлар тизимига ҳамда ташкилот­
нинг мақсадларига етиштирувчи (олиб келувчи) йўна- 
лиши борадиган (жараёни кечадиган) атроф муҳит- 
га тааллуқли (боғлиқ).
Ташкилотларни бошқаришнинг энг юқори поғо- 
наси (сатҳи)да стратегия бош ҳаракат йўналиши деб 
тушунилса, ташкилот поғонасида бу мақсадга айла- 
нади.
Фирманинг стратегиясини аниқлашда раҳбарият 
бозордаги фирманинг ҳолати билан боғлиқ бўлган 
учта масалаларга дуч (тўқнаш) келади:
— қайси бизнесни тугатиш;
— қайси бизнесни давом эттириш;
— қайси бизнесга ўтиш.
Бу ҳакда стратегик бошқариш соҳасининг етакчи 
билимдони М. Портер томонидан бозорда фирманинг
73
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

фаолият кўриш стратегиясининг учта асосий ишлаб 
чиқиш соҳаси борлиги аниқланган.
Биринчи соҳа ишлаб чиқариш харажатларини ка- 
майтиришда раҳнамолик қилиш билан боғлиқ. Бунда 
маҳсулот таннархи билан боғлиқ бўлган харажатлар 
(ишлаб чиқаришни яхши ташкил этиш ва таъмин- 
лаш, яхши технология ва муҳандис-конструкторлик 
ишлари, маҳсулотни яхши тақсимлаш тизими ва ҳока- 
золар) юқори сатхда амалга оширилиши лозим. Мар­
кетинг бўлинмаси бу ҳолатда юқори ривожланиши 
зарур эмас.
Стратегияни ишлаб чиқишнинг иккинчи соҳаси маҳ- 
сулот ишлаб чиқаришда ихтисослаштириш билан 
боғлиқ. Бу ҳолатда фирма юқори ихтисослаштирил- 
ган ишлаб чиқаришни амалга ошириши керак ва ўзи- 
нинг маҳсулотини ишлаб чиқариш соҳасида марке­
тинг раҳнамолик қилиши керак. Бу тоифадаги фир­
малар илмий тадқиқот ва тажриба-конструкторлик 
ишлари (Н И О КР) учун юқори салоҳиятга, ажойиб 
дизайнерларга, юқори сифатли маҳсулот билан таъ- 
минлайдиган мураккаб тизимга, шулар қатори ри- 
вожланган маркетинг тизимига эга бўлиши лозим.