Фалсафа 2021 №3. p65
Download 315.72 Kb. Pdf ko'rish
|
4550-Текст статьи-9109-1-10-20220509
Keywords: Muslim oriental philosophy, being, the universe, one existence, mysticism,
"rational knowledge", "irrational knowledge", "everything is from Him", "everything is from Him" KIRISH Vahdatul vujud tasavvufiy, falsafiy istilohi mazmunini ochish uchun, avvalo bu istilohning lisoniy va falsafiy asoslarini aniqlashtirib olish kerak. Shuning uchun, tasavvufiy falsafaning ozagi bolgan, - vahdat, vohid, vahdoniyat, vujud kabi sozlarning oziga qisman izoh bersak. Bu orinda bu tushunchalarga shu paytgacha berib kelingan lugoviy, ilmiy-falsafiy, qomusiy tarif va xulosalarni asos qilib oldik. Vahdatul vujud - (arab. - jismoniy birlik) - abadiy yagona Àllohgina bor deb hisoblovchi panteistik talimot. Bu talimotga kora, jismoniy olam, predmetlar dunyosi haqiqiy emas, haqiqat faqat Àllohda mujassamlangan, moddiy olam Àllohning nuri, shulasidir. Vahdatul vujud namoyandalari xudo butun borliqni yaratib turadi, deb hisoblaganlar [Ozbekiston milliy entsiklopediyasi, 1996: b. 80]. Vahdoniyat va vahdatul vujud talimoti - Àlloh bilan birga yagona moddiy olam bor deb hisoblaydigan talimot. Bu talimot tarafdorlari tabiatning abadiyligini tan oladilar, Àlloh olamning ozida, unga singib ketgan deb qaraydilar. Vahdati mumkin vakillari odam bu dunyodan voz kechmay, tarki dunyo qilmay yashashga intilishi kerak degan fikrni olga surdilar. Shuning uchun kopchilik musulmon ruhoniylari bu talimotga shubha va hushyorlik bilan qarar edilar. Kindiy, Forobiy, Ibn Rushd, Bedil bu talimotning namoyandalari hisoblanadi. Vahdati mumkin namoyandalari fikricha, tabiat abadiy, undagi narsa va hodisalar ozaro bogliq, dunyo hamisha ozgarish, rivojlanish holatida turadi. Vahdati mumkin tarafdorlari musulmon Sharqida tabiatshunoslik bilimlarining rivojlanishi uchun falsafiy asoslar yaratib berdi [Ozbekiston milliy entsiklopediyasi, 1996: b. 82]. Download 315.72 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling