5.Nаzоrаt qilish vоsitаlаri vа sistеmаlаrining stukturаsi vа ulаrning umumiy tаshkil
etuvchilаri. Dаtchiklаrni, uzgаrtkichlаrni, ахbоrоtlаrni uzаtish.
.
Nazorat-o'lchash vositalarini quyidagi asosiy xususiyatlarga ko'ra tasniflash mumkin:
o'lchangan
qiymatning xarakteriga, ma'lumot olish usuliga,
metrologik maqsadga, joylashuvga
qarab.
O'lchangan qiymatning xarakteriga ko'ra asboblar moddaning temperaturai, bosimi,
miqdori
va sarfi, sathi, tarkibi, holatini o'lchash asboblariga ajraladi.
Metrologik maqsadga muvofiq qurilmalar ishchi, namunali va etalonga bo'lingan.
Ishchi qurilmalar texnik va laboratoriya asboblariga bo'linadi. Birinchisi amaliy o'lchash
uchun mo'ljallangan, ularning aniqligi ishlab chiqaruvchi tomonidan kafolatlangan.
Ularning
ko'rsatmalariga tuzatishlar odatda kiritilmaydi. Laboratoriya asboblari yanada aniqroq,
chunki ular o'lchov xatolarini hisobga oladi. Ular konstruksiyasi yanada mukammaldir.
Laboratoriya asboblari texnik vositalarni va nazorat qilinadigan
mahsulotlarni tekshirish
uchun ishlatiladi. Namunaviy asboblar ishchi asboblarni tekshirish uchun ishlatiladi.
Etalon asboblar o'lchov birligini eng yuqori aniqlik bilan takrorlashga mo'ljallangan.
Joylashuviga qarab, mahalliy va masofaviy asboblar mavjud. Mahalliy asboblar to'g'ridan-
to'g'ri ob'ektga yoki uning yoniga o'rnatiladi (masalan, shisha termometrlari, areometrlar).
O'lchangan parametrni masofaga uzatish uchun masofaviy qurilmalar qo'llaniladi. Ular
birlamchi va ikkilamchi asboblardan iborat.
