Farg’ona davlat universiteti harbiy fakultet

2. Kapitalistik mamlakatlar ikkinchi jaxon urushdan so’ng.
Ikkinchi jaxon urushi bu tarzda yakunlanishi bu urushni tashkillagan va qo’llab quvvatlaganlar uchun kutilmagan xol bo’ldi. Bir necha o’nlab mamlakatlar (bosh tartib) kapitalistik tizimdan bosh tortib, sotsialistik rivojlanish tizimiga o’tdilar. Shunday qilib dunyoviy sotsialistik tizim hosilbo’ldi. Soiq Sovet ittifoqi boshchiligida bosqinchilar ustidan qozonilgan g’alaba, Afrika, Lotin Amerikasida va Osiyo mamlakatlarida milliy ozodlik harakatlari boshlanishig sabab bo’ldi. Bu esa kapitalistik tizimning parchalanib ketishiga olib keldi. Ikkinchi jaxon urushining tugashi bilan imperalistik sobiq Sovet ittifoqi va sotsialisik mamlakatlarga qarshi yangi urush boshlashga tayyorgarlikni boshladilar. Kaptalstik mamlakatlar birlashib harbiy bloklar tashkillandi. 1949 yil Evropada NATO bloki asos solindi. 1954 yilda Janubiy-Sharqiy Osiyoda SEATO, 1955 yillari esa Yaqin Sharqda SENTO bloklari tashkillandi. 1954 yili Parijda kapitalitik mamlakatlar O’rtasida Germaniyani qayta harbiylashtirsh masalasi ko’rib chiqildi va yanagi yili NATO safiga qabul qilindi. 1950 yilga kelib xalqaro munosabat, sobiq Sovet ittifoqiga nisbatn keskin o’zgardi. 1950 yili AQSh, Koreya, XDR ga qarsh urush boshlad. 1956 yili Angliya va Frantsiya Misrga qarshi tajovuskor harakatlar boshlab yubordi.
Ikkinchi jaxon urushi qurolli kuchlarining rvojlanishga hamda shaxsiy tarkibning maxoratini oshirishga olib keldi. Biroq Qurolli Kuchlarni rivojlanishga yadro qurolining paydo bo’lishi sabab bo’ldi. Bu qurol barcha qo’shin turlarini harakat tizimini o’zgartirishga olib keldi. Shuningdek Qurolli Kuchlarni rivojlanishiga asosiy muxim omil bo’la oladi. Urush vaqtidagi yillardan farqli o’laroq asosiy kaptalistk mamlakatlarinng harbiy doktrinalar, milliy xarakterlarga ega edi. Urushdan so’ng NATO tashkillanishi bilan masalalar kollektiv trzda ko’rib chiqiladigan bo’ldi, ammo shu o’rinda aytib o’tish joizki, asosiy rolni AQSh o’ynar edi.
Urush davrdagi yillardan keyingi datladbki yilda kapitalistik mamlakatlar kuchlarni birlashtrib kelajakda bo’ladigan yangi urushda g’alaba qozonish mumkin deb ishonar edi. Bu vazifani bajarsh asosan yadro quroli va uni eltish vositalariga tayanilgan. Shu sabab kapitalistk mamlakatlarning qurolli kchlariga yadro quroli va uni eltish vositalarini yaratishga birinchi darajali e’tibor qaratildi. AQSh qurolli kuchlari qisqa vaq ichida sobiq Sovet ittifoqiga zarba berish imkoniyatini yaratish uchun sotsialistik mamlakatlar sarxadlari Yaqinida ko’plab aviatsiya va harbiy dengz bazalar tshkillandi.
AQSh boshqaruv guruxlari va uning hamkorlari , Evropada urush yuz berishi bilan yadro qurolidan foydalanishni maqsad qilib qo’yilgan edi. NATO ning bu strategik konseptsiyasi asosiz bo’lib chiqdi. 1949 yili sobiq Sovet ittifoqi atom quroli sinovi muvaffaqiyatli o’tdi, 1953 yilda esa vodorod quroli sinaldi. Sobiq Sovet ittifoqida bu qurollarning borligi AQSh ni tushkunlikka tushirdi. Shunga qaramay qabul qilingan strategik konseptsiyasidan bosh tortmay davom etildi. Bu strategiyaga qarshi yakuniy zarba sobiq Sovet ittifoqining 1957 yilda dunyoda birinchi bor erning sun’iy yo’ldoshini uchirishi bo’ldi. Bu esa sobiq Sovet ittifoqi kontinentlararo raketaga, ya’ni yadro zaryadlarini dunyoning istalgan nuqtasiga etkazib berish imkoniyatiga ega ekanligni ko’rsatib turar edi. AQSh harbiy siyosiy boshqaruvi uning ortidan va boshqa NATO mamlakatlari bu strategiyani bir necha bor nomlanishini o’zgartirdi. Biroq bu strategiyaning maqsadi o’zgarmadi.