Farg’ona Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti 21. 59-guruh talabasi Aliyev Asadbekning Landshaftshunoslik fanidan mustaqil ish taqdimoti

Farg’ona Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti 21.59-guruh talabasi Aliyev Asadbekning Landshaftshunoslik fanidan mustaqil ish taqdimoti

Mavzu:Landshaftlarning modellari

Reja:

• Landshaftlarning komponentlari va morfologik qismlari
• Landshaftlardogi o’zaro aloqadorlik
• Landshaftlarning modellari

Landshaftlarning komponentlari

Komponent
Lotincha “componens” so’zidan olingan bo’lib
“tarkibiy qism” degan ma’noni anglatadi.Landshaftshunoslikda agregat holati nisbatan bir xil bo’lgan moddiy qismlar :tog’ jinslari,tuproq,hayvonot va o’simlik qoplami va shu kabilar tushuniladi.D.I.Armand(1975) hatto texnik inshootlarni ham kiritgan.

F.N.Milkov –tog’ jinslari,yer osti va usti suvlari,tuproq,havo,o’simlik va hayvonot dunyosi.

I.M.Zabelin –tog’ jinslari,suv,havo,tuproq,o’simlik va hayvonot dunyosi,bakteriyalar,zamburug’lar,quyosh radiatsiyasi.
K.I.Grenchuk va boshqalar – asosiy komponentlar(tog’ jinslari,suv,havo,o’simlik,hayvonot dunyosi) va ikkilamchi hosila komponentlar(tuproq,muz,muzloq tog’ jinslari) ni ajratadi.
.
Olimlar tomonidan aytilgan landshaflarning komponentlari haqidagi fikrlar:

A.V.Pavlov va E.Neef larning fikriga ko’ra litosfera,gidrosfera,biosfera,atmosfera geografik qobiqning komponentlari.Tog’ jinslari,tuproq,suv, havo,o’simlik va hayvonot dunyosini esa landshaftlarning komponentlaridir. Yuqoridagi fikrlardan ko’rinib turibdiki,landshaftlarning komponentlari deganda asosan uning tarkibiy qismlari,ya’ni tog’ jinslari,havo,suvlar,o’simlik va hayvonot dunyosi tushuniladi.Ularning component ekanligini deyarli barcha mualliflar e’tirof etishgan.

Yuqorida keltirilgan fikrlardan ko‘rinib turibdiki, landshaftning komponentlari deganda asosan uning tarkibiy qismlari, ya'ni tog‘ jinslari, havo, suvlar, o‘simlik va hayvonotitushuniladi. Ularning komponent ekanligini deyarli barcha mualliflar e'tirof etadilar. Ammo ba'zi ilmiy asarlarda iqlim, relyef, tuproq kabilarni ham komponentlar qatoriga qo‘shib yuborish hollari uchraydi.Bular landshaftlarning hosil bo‘lishi va mavjudligida qanchalik muhimbo‘lmasin baribir komponent hisoblanmasligi kerak. Chunki relyef tog‘ jinslarining xususiyati bo‘lsa, iqlim havoning xususiyatidir. Ular landshaft hosil qiluvchi omillardandir, aniqroqi ularning har biri ma'lum omillar majmuidan iboratdir

• Yuqorida keltirilgan fikrlardan ko‘rinib turibdiki, landshaftning komponentlari deganda asosan uning tarkibiy qismlari, ya'ni tog‘ jinslari, havo, suvlar, o‘simlik va hayvonotitushuniladi. Ularning komponent ekanligini deyarli barcha mualliflar e'tirof etadilar. Ammo ba'zi ilmiy asarlarda iqlim, relyef, tuproq kabilarni ham komponentlar qatoriga qo‘shib yuborish hollari uchraydi.Bular landshaftlarning hosil bo‘lishi va mavjudligida qanchalik muhimbo‘lmasin baribir komponent hisoblanmasligi kerak. Chunki relyef tog‘ jinslarining xususiyati bo‘lsa, iqlim havoning xususiyatidir. Ular landshaft hosil qiluvchi omillardandir, aniqroqi ularning har biri ma'lum omillar majmuidan iboratdir