Farg'ona politexnika instituti mexanika mashinasozlik fakulteti s 6 b 21 tmj guruh talabasi abbosxonov azamxonning myta fanidan bajargan

 
 
Moddaning fizikaviy xossalari va tarkibini nazorat qilish asboblari. 
Suyuklik zichligini ulchash. Texnologik jarayonlarning utishida kayta ishlanayotgan 
moddalarning fizikaviy xususiyatlari va ximiyaviy tartiblari uzgaradi. Bu parametrlar olingan 
maxsulot sifatini ta’riflaydi. 
Kalkovishli, vaznli, gidrostatik va radioaktiv zichlik ulchaydigan asboblar keng tarkalgan. 
Suyuklikning kovushokligini ulchash. Kupchilik maxsulotlar uchun kovushoklik 
maxsulot tarkibini va sifatini aniklovchi kattalik xisoblanadi (sunhiy tola, sintetik smolalar, 

---

kauchuk eritmalari, bueklar, yeglash moylari va boshqalar). Shuning uchun, kupincha, 
kovushoklikni uzluksiz avtomatik ravishda ulchash muxim axamiyatga ega bo‘ladi. Suyuklik 
kovushokligini ulchaydigan asboblar ishlash prinsipi jixatdan kapillyar, sharikli, rotatsion va 
tebranishli asboblarga (viskozimetrlarga) bo‘linadi. 
Priborlarda 0,5

2,5 Pa

s diapazondagi kovushoklikni ulchash mumkin. Ulchash xatoligi 

2%. 
Gaz va kattik jismlarning namligini ulchash asboblari. Namlikni ulchaydigan asboblar 
ikki sinfga bo‘linadi: gaz namligi va sochiluvchan kattik jismlar namligini ulchagichlar. 
Eritmalar konsentratsiyasini ulchash. Eritmalar tarkibi va konsentratsiyasini nazorat 
qilishda konduktormetrik, potensiometrik va optik taxlil usullari keng tarkalgan. 
Konduktometrik usul elektrolitlarni ulchash uchun ishlatiladi va eritmalarning elektr 
fizikaviy tavsiflarining (elektr utkazuvchanligini) konsentratsiyaga boglikligiga asoslangan. 
Konduktometrlar ulchash asboblari xisoblanadi. 
Potensiometrik usul muayyan induqator elektrolitlar xosil kilgan E.Yu.K. ni ulchash yuli 
bilan ionlar konsentratsiyasini aniklashga asoslangan. Potensiometr ulchash asbobi xisoblanadi.