Favqulodda vaziyatlarda birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishni tashkil etish Mashg‘ulot o‘tish rejasi

Birinchi boskichda shikast uchogi yoki uning chegarasida:
-jabrlanganlarni kidirib topish, kulda kutarib yoki transportga olib chikish;
-birinchi tibbiy va birinchi shifokor yordami kursatish;
-tibbiy evakuasiya;
-boshka xizmat soxalari bilan yakin va uzaro xamkorlikda ishlash;
-sanitar-gigenik va epidemiyaga karshi tadbirlarni utkazishdir.
Ikkinchi boskichda esa, jabrdiydalarga mukim shifoxonalar sharoitida malakali, ixtisoslashgan, uzil-kesil va yakuniy tibbiy yordam kursatishdir.


3.4 .Epidemiya uchoklarining tibbiy-taktik tavsifi, ularning tabbiy ofat va xalokat joylarida sodir bulish extimollari. Yukumli kasaliklar
Respublikamizning iklimiy va geografik xususiyatlari, shuningdek xalk xujaligi tarmoklari infrastrukturasi, ayrim mintakalarda yukumli (ayniksa uta xavfli) kasalliklarning epidemiya uchoklari borligi, suv zaxiralarining kamayib ketishi va ifloslanishi mamlakatda juda katta kismi kayta tiklanmaydigan uziga xos sanitariya talafotlari keltiradigan xalokatlar yuzaga kelishi, yoki boshka tur shikast (zilzila, suv toshkinlari,sel okimlari, kuchkilar yoki texnogen xususiyatli ofatlar) uchoklari murakkablashib ketishiga sabab buladi.
Muayyan makon va zamon chegaralarida axoli yukumli kasallik kuzgatuvchilaridan zaxarlanib, kasallik epidemiyaga aylanib ketgan xudud falokat joyidagi epidemiya uchogi xisoblanadi. Bu chegaralar epidemiya uchogining uchta elementi tavsifi bilan belgilanadi. Bular:

1. 
   Yukumli kasallikka chalinganlar va ularning kuzgatuvchilarni tarkatish extimoli borligi.
   
2. 
   Yukish xavfi nuktai nazaridan baxo beriladigan sog-salomat axoli va gospitalga yotkizish extiyoji bor shikastlanganlar.
   
3. 
   Odamlarga kasal yuktirish xavfi bor tashki muxit.
   

Epidemiya uchogining vaktinchalik chegaralarini aniklashda kasal tashuvchilar borligini xisobga olish kerak.
Axoli orasida yukumli kasalliklar ommaviy tarkalishi sababli yuzaga kelgan favkulodda vaziyatlarda kasallik tarkalishiga yul kuymaslikka karatilgan rejimli cheklash choralari kuriladi. Favkulodda vaziyatning kulami va kasallik turi kandayligiga karab, kuzatish (observasiya) yoki karantin ana shunday choralardan bulishi mumkin.
Kuzatish vaktidagi tadbirlar cheklash xususiyatli bulib, favkulodda vaziyat yuzaga kelgan axoli punkitidan chikishni, unga kirish va tranzit tarzida utishni cheklashni; bunday joydagi axolining falokat uchogidan tashkaridagi axoli bilan uchrashishlarini cheklashni uz ichiga oladi.
Karantin rejimi bulardan jiddiyrok. Bunday rejim yukish xususiyati (kontagiozligi) juda yukori bulgan uta xavfli kasalliklar (ulat, tabbiy chechak, vabo) paydo bulganida belgilanadi. Karantin rejimi xududdan asosiy chikish joylarini kurolli sokchilar kuyib, aylanasi buylab kurshab, falokat uchogini batamom ajratib (izolyatsiya kilib) kuyishni kuzda tutadi.Tamosha va boshka ommaviy tadbirlar utkazish takiklanadi, chikish va kirish keskin cheklab kuyiladi, ozik-ovkat maxsulotlari bilan ta’minlashning maxsus tizimi kiritiladi.
Bu cheklash choralarining amal kilishi eng sunggi kasal kishi topilgan vaktdan boshlab, kasallikning inkubasiya davri davom etishi vaktiga teng muddat utganda tamom buladi.