A. B. Pardayev, D. B. Urinbaeva, D. A. Islamova. O’zbek terminologiyasi

xalqaro terminning parallel qo‘llanishi. Bunday ko‘rinish ko‘proq 
kimyo va adabiyot fanlarida mavjud. Masalan: kimyo-ximiya, tuzilish-
struktura, xalq og‘zaki ijodi – folklor, tanakor-bura, o‘rta-normal. 
3. Termin va turmushdagi nomlarning parallel qo‘llanishi. 
Masalan: natriy xlorid – osh tuzi, ammoniy xlorid - novshadil, magniy 
sulfat – ingliz tuzi, kalsiy oksid – so‘ndirilgan ohak kabilar.   

---

A.B.Pardayev, D.B.Urinbayeva, D.A.Islamova. O’zbek terminologiyasi 
157 
4. Bir necha o‘zlashma terminning parallel qo‘llanishi. 
Masalan, baynalminal karbon, karbamid, sellyuloza terminlari bilan bir 
qatorda ularning ruscha variant uglerod, mochevina, kletchatka kabi 
dubletlar o‘zbek tiliga qabul qilingan va qo‘llanmoqda. 
5. Muayyan terminning o‘zini va uning to‘liq yoki qisman 
harfiy qisqartmasini baravar qo‘llash. Masalan, alfanurlar – α-
nurlar, beta yemirilish –β-yemirilish, dinitrofenol – DNF, biologik 
kimyo – biokimyo, agronomik kimyo – agrokimyo, azoguruhli birikmalar 
– azobirikmalar kabi. 
6. Prefiks 
va 
suffikslar 
hamda 
shu 
xarakterdagi 
terminelementlarni aralash qo‘llash. Masalan, polyarmas // qutbsiz // 
qutblanmagan, qutbli // qutblangan // qutbiy, kislotali // kislotaviy, 
gidrataеsiya // gidratlanish.
Dubletlar uch xil bo‘ladi: 
1. Leksik dublet. 
2. Morfologik (grammatik) dublet
1
. 
3. Sintaktik dublet
2
. 
1. Leksik dubletlar o‘z navbatida ikkiga bo‘linadi: etimologik 
dubletlar va sohalararo dubletlar.