Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat
Download 1.72 Mb. Pdf ko'rish
|
adabiyot o\'qitish metodikasi q husanboyeva , r niyozmetoa 2
|
yonma-yon turib ishlagan chog‘larimni eslab, uning asarlarini rus
298 299 tiliga ag‘darganimdan, undan saboq olganimdan o‘zimni behad baxtiyor hisoblayman. Bundan tashqari, o‘sha yillar shunisi bilan esda qoladiki, men shu bahonada Abdulla Qahhordek oqilu dono, hozirjavob, bir so‘zli, hatto tili hiyla achchiq, ayni zamonda bag‘ri keng, odamshavanda inson bilan do‘stlashdim...» Adibning umr yo‘ldoshi Kibriyo Qahhorova u haqda: «Biror yozuvchi yoki shoir o‘zbek tilining nazokatini buzsa, ming yaqin, jonajon do‘sti bo‘lsa ham uni ayab o‘tirmasdilar. Abdulla Qahhor faqat o‘zigagina emas, hatto tengqurlari, qalamkash do‘stlariga nisbatan ham talabchan edilar. Eng avvalo, o‘zlari yozadigan har bir so‘zni fikr tarozusida obdon o‘lchardilar» 133 , – deb yozgan edi. Alohida e’tibor berish lozimki, muayyan adib haqida turli mashhur kishilar aytgan fikrlar o‘quvchi ruhiyatiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi. S. Zaligin: «Buyuk odamlar bizning ma’naviy olami mizga uzluksiz ta’sir o‘tkazib turadi», – degan edi 134 . Mashhur kishilar, ta- niqli shaxslar, ayniqsa, yirik olimlar va yozuvchilar o‘quvchi yosh- lar uchun hamma vaqt namuna maktabi bo‘lib kelgan. Bunda, ay- niqsa o‘quvchilar uchun o‘z millatdoshlarining fikrlari kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Shu nuqtai nazardan A. Qahhor haqida adabiyot shunos O. Sharafiddinov, M. Qo‘shchanov, Leonid Lench, Konstantin Simonovlarning fikrlarini keltirish o‘rinli bo‘ladi. Bu o‘quvchilar uchun tasdiqlovchi omil vazifasini o‘taydi. Bundan tashqari, muayyan san’atkorga daxldor turli ilmiy va badiiy asarlardan qaydlar tarjimai holni yana ham boyitadi. Ijodkor faoliyatining davrlari haqida, u yaratgan asarlar to‘g‘risida beri- ladigan ma’lumotda xilma-xil manbalardan ko‘chirmalar keltirila- di, ayrim parchalar aks ettiriladi, zamondoshlari xotiralaridan lavhalar, adabiy tanqidchilar fikrlaridan misollar beriladi, adibning buyukligi, o‘ziga xosligi, asarlarining jahon adabiyotida tutgan o‘rni, estetik qimmati yoritiladi. V. G. Maransmanning adib biografiyasi bilan uning ijodiga beri ladigan sharh oldinma-keyin emas, balki qo‘shib bayon etilishi kerak degan fikri e’tiborga molikdir. Chunki olimning uqtirishi- cha, yozuv chi biografiyasini o‘rganishdagi estetik vazifa san’atkor 133 Sharafiddinov O. Birinchi mo‘jiza. – T.: Adabiyot va san’at nashriyoti, 1979. 282-b. 134 Залыгин С. Культура и личность // Собеседник: Литературно-критический ежегодник. – М., 1987. – Вып. 8. – С. 6. 299 tomonidan san’at asarida hayot qanday mujassamlashtirilganini ko‘rishdan iboratdir. Maktabda yozuvchining hayoti haqidagi gapni ijodini o‘rganishdan ajratib qo‘yganda asaridan keltirilgan parcha tushunarsiz bo‘lib qoladi. V. G. Maransmanning fikricha, san’atkorning hayoti bilan ijodini ayrim-ayrim bo‘lib o‘rganish o‘quvchilar ongida san’atning hayotdan uzib qo‘yilishiga olib keladi. Basharti, biografiyasi avval, ijodi keyin joylashtirilsa, bi- rinchisi mazmunsiz bo‘lib qoladi, chunki undan san’atkorning ha- yot ma’nisi, baxti va tashvishlarini tashkil etuvchi zamin chiqarib tashlangan bo‘ladi. Yozuvchining hayoti haqidagi gaplar faktlar to‘plami va sanalar ro‘yxati bilan almashtirib qo‘yiladi yoki hayot- ni maishiy turmushga olib borib taqab qo‘yadigan biografizm tikla- nadi. «Maktabda yozuvchi biografiyasini o‘rganish faqat ma’rifiy- axloqiygina emas, balki estetik maqsadlar uchun ham zarur. Ras- som (san’atkor) ko‘rganlarini o‘z idrok qirrasi orqali o‘tkazadi. Download 1.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|