«etnomadaniyat»
Download 5.23 Kb. Pdf ko'rish
|
|
ko`ra, yangi yil –
quyoshning …….. burjidan Qo`y (Hamal) burjiga o`tgan vaqtdan boshlangan. Baliq (Hut) Qavs Chayon Ilon Sovchilar ishni bitirib kelganlarida bo`lg’usi kuyovga "ish bitdi, endi kelinga sirg’a olib kel" - deyishgan. Ayollar qulog’iga taqadigan sirg’alar dastlab ……….. ahamiyatiga ega bo`lgan. Afsungarlik Fetishizm Animizm Magiya 370 Tarixiy manbalardan ma`lum bo`lishicha, eramizdan ikki, ikki yarim ming yil muaddam Misr kohinlarida oddiy odamlardan ajralib turish uchun ……….. odati mavjud bo`lgan. xatna qilish Ovqat pishirish Suvda suzish yozish Qadimiy diniy e`tiqodlarga asoslanib ko`kka (osmonga) ……… osmon jismlar qudratiga sig’inish asosida Oyxon, Oyqiz, Yulduz, Hulkaroy, Cho`lponoy, Quyoshbek, Tangriberdi kabi ismlar paydo bo`lgan. Oy Kun [Quyosh] yulduz Suv Zardushtiylar tasavvurida do`zax ……………………….. ko`rinishida bo`lgan. abadiy muzlik, sovuq Oy Kun [Quyosh] yulduz О‘rta Osiyo saklari Avestoda nima deb nomlanadi? Turlar Oriylar Eroniylar Saklar Fetishizmning mohiyati nimada? Uning mohiyati tabiatdagi jonsiz predmetlarga sig‘inishdir. Ruhlar mavjudligiga ishonch, hayvonot, o‘simlik, jismlarda tabiiy qudrat borligini ilgari surish Odamlarni hayvonot yoki o‘simliklarni muayyan turlariga qarindoshlik aloqalari bor e’tiqod qilishdir. Olamning ibtidosi ham ruhiy, ham moddiy asosga egaligini uqtiradi. Quyida keltirilgan diniy mafkuralardan qay biri milliy asosga ega? 1.Zardushtiylik 2. Konfutsiylik 3. Iudizm 4. Moniylik 5. Islom 2,3 3,5,6 3,4,5 1,3,5 «Alloh –dilda, qo‘l - ishda bo‘lsin» («Dilba-yor, dastba kor») oyasini ilgari so‘rgan mutafakkir kim? Baxovuddin Naqshband Imom al- Buxoriy Axmad YAssaviy Hoja Ahrori Vali «Avesto» so‘zining ma’nosi nimani anglatadi? Qat’iy qonunlar Yulduz To‘g‘ri yo‘l To‘rt unsur 371 Zardushtiylar hayotining asosiy mazmunini belgilovchi asosiy fazilatlarini aniqlang? Ezgu so‘z, ezgu fikr, ezgu ish Ro‘za, zakot, haj Dehqonchilik, chorvachilik Savdo-sotiqni, sudxo‘rlikni rag‘batlantirish «Fozil odamlar shahri» asarining muallifini aniqlang? Farobiy Beruniy Nizomulmulk A.Navoiy «Siyar ul-mulk »(«Siyosatnoma») asari kimning qalamiga mansub? Nizomulmul k Farobiy Beruniy A.Navoiy Markaziy Osiyo xalqlarning ijtimoiy- siyosiy hayotiga chuqur ta’sir ko‘rsatgan ta’limotlarni aniqlang? 1) Mazdak 2) Konfutsiylik 3) Zardushtiylik 4)Buddaviylik 5) Lao-Szi ta’limoti 6) Braxmanizm 1,3,4 1,2,5 1,3,6 3,4,6 “Agar bu ulug‘ zotni avliyo desak, u avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak, mutafakkirlarning mutafakkiri, shoir desak, shoirlarning sultonidir” kabi baxosi I.Karimovning qaysi asarida o‘z aksini topgan Yuksak ma’naviyat- engilmas kuch Amir Temur faxrimiz, g‘ururimiz Barkamol avlod orzusi Adolat har ishda xamroximiz va dasturimiz bo‘lsin Totemizmning mohiyati nimada? Odamlarni hayvonot yoki o‘simliklarni muayyan turlariga qarindoshlik aloqalari bor e’tiqod qilishdir. Uning moxiyati tabiatdagi jonsiz predmetlarga sig‘inishdir Olamning asosi bitta deya ta’lim beruvchi yo‘nalish Ruhlar mavjudligiga ishonch, hayvonot, o‘simlik, jismlarda tabiiy qudrat borligini ilgari surish 372 Monizm nima? Olamning asosi bitta deya ta’lim beruvchi yo‘nalish Olamning ibtidosi ham ruhiy, ham moddiy asosga egaligini uqtiradi. Olamning asosida ko‘p narsalarni yotishi haqidagi g‘oyalarni ilgari surish Olam mavjudligi masalalarida ruhiy va ilohiy tamoyillarni ustuvor deb bilish Idealizm nima? Olam mavjudligi masalalarida ruhiy va ilohiy tamoyillarni ustuvor deb bilish Olamning ibtidosi ham ruhiy, ham moddiy asosga egaligini uqtiradi. Olamning asosida ko‘p narsalarni yotishi haqidagi g‘oyalarni ilgari surish Olamning yaratilishi masalalarida moddani ustuvor deb bilish O’zbekistonda nechta diniy konfessiya vakillari mavjud? 17 ta 40 ta 28 ta 25 ta Diniy tolerantlik nima? Xilma-xil diniy e’tiqodga ega bo‘lgan kishilarning bir zamin, bir vatanda, oliyjanob g‘oya va niyatlar yo‘lida hamkor va xamjixat bo‘lib yashashni anglatadi Turli xil xalqlar birgalikda istiqomat qiladigan mintaqa va davlatlar milliy taraqqiyotning belgilaydi, tinchlik va barqarorliknini ng kafolati bo‘lib xizmat qiladi. Murosa falsafasi bo‘lib, xilma xil fikrlar va qarashlarga ega bo‘lgan, turli millat, irq va dinga mansub shaxs va guruxlarning umumiy maqsad yo‘lidagi xamjixatligini ta’minlaydi Inson onggi va tushunchalari tizimida hayot xaqidagi falsafiy, siyosiy xuquqiy, diniy, estetik, axloqiy, badiiy, kasbiy qarashlarini maqsadli shakllantirish jarayondir Islom ta’limotida 810 yilda tavallud topgan, “Al-Jome’ as-Sahih” asarining muallifi aniqlang. Imom al- Buxoriy At Termiziy Muhammad al Qumiy Muhammad al- Qulayniy “Alpomish” dostonining 1000 yilligini nishonlash to‘g‘risidagi qarori qachon qabul qilindi? 1999 yil 15 may 1998 yil 13 yanvar 1997 yil 13 aprel 1996 yil 11 mart Zardo‘shtiylikda yaxshilik, moddiy noz- ne’matlar manbai nimada deb bilishadi? Mehnatda Sahiylikda Iymonlilikda Ibodatda 373 Qadimiy turkiy tilda yaratilgan qaysi yozma yodgorliklar bizgacha saqlanib qolgan? O‘rxun- Enasoy va uyg‘ur Oromiy va O‘rxun Uyg‘ur va yunon Avesto va uyg‘ur “Ilm olish har bir mo‘min va muslima uchun farzdir” so‘zlari qaysi madrasa peshtoqiga yozdirilgan? Buxorodagi Samarqanddag i Toshkentdagi G‘ijduvondagi “Shayx-ur-rais” unvoniga qaysi olim sazovor bo‘lgan? Ibn Sino Beruniy Xorazmiy Farobiy “Tarbiya bizlar uchun yo hayot, yo mamot, yo najot, yo halokat, yo saodat, yo falokat masalasidir” so‘zlari kimga tegishli? A.Avloniy A.Fitrat Xamza Behbudiy Dunyodagi eng mashhur hadisshunoslardan nechtasi bizning diyorimizdan chiqqan? Ikkitasi To‘rttasi Beshtasi oltitasi Zardo‘shtiylikdagi imon talablar nimalarni o‘z ichiga oladi? fikrlar sofligi, so‘zning sobitligi, amallarning insoniyligi payg‘ambarlar ga sig‘inish, amallarning insoniyligi fikrlar sofligi, olovning muqaddasligi, so‘zning sobitligi muqaddas kitoblarga va muqaddas olovga ishonish. “Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar” asari kimga tegishli? Abu Rayxon Beruniy Abu Nasr Farobiy Axmad Farg‘oniy Ibn Sino Moniyning vatani? Eron Xorazm Hindiston Xitoy Mazdakning vatani? Eron Xorazm Hindiston Xitoy Mazdakiylikning bosh shiori? Hamma barobar bo’lsin Inson mahnaviy dunyosi bilan ustun Tabiatni asrash Moddiy dunyodan voz kechish Ma’naviyatimiz va ma’rifatimizga chuqur ta’sir o‘tkazgan tasavvuf (sufizm) ta’limoti qachon paydo bo‘lgan? VIII asrda XV asrda VII asrda XII asrda “Shayx ur-rais - olimlar boshlig’i” unvoniga ega bo’lgan alloma nomini aniqlang? Abu Ali ibn Sino Abu Nasr Forobiy Yusuf Xos Hojib Ahmad Donish 374 Tasavvurning oxirgi bosqichini toping? Haqiqat Shariat Ma’rifat Tariqat “Alloh – dilda, qo’l – ishda bo’lsin” (“Dilba- yor, dastba kor”) g’oyasini ilgari surgan mutafakkir kim? Bahouddin Naqshband Imom al- Buxoriy Hoja Axror Vali Najmiddin Kubro Etnograf olim ……….. ning yozishicha, o`zbeklarda qizlar an`anaga ko`ra sochlarini maydalab, kelinchaklar va juvonlar esa juft qilib o`raganlar. K.Shoniyozo v A. Ashirov S.K. Kabanov A. Asqarov «Folklor» atamasi inglizcha so`zdan olingan bo`lib .................................... ma`nolarini anglatadi. «xalq donoligi» «xalq so’zi» «xalq boyligi» “asramoq” Odatga ko’ra kuyov tarafidan kelinning xonadoniga kelgan mehmonlarga dastlab "......... " olib kelinadi. shirin suv ovqat holva go’ja Etnomadaniyat fani nimani o`rgatadi? Etnomadani yat xalqlar kelib chiqishi moddiy va ma`naviy madanyatini o`rgatuvchi fan sifatida biror xalqning turmush madanyati va urf odatlarini o`rganadi. joy nomini o`rganadi sog’likni o`rganadi. xalqlarnibg tilini o`rganadi. Kuz mavsumida nishonlanadigan katta bayramlardan belgilang? Mehrjon kungaboqar,is hchan kunlar yomgi`r chaqirish boqqa borsam 375 Shimoliy Amerika hindularining "adjibva" qabilasi lahjasidagi "ot- otem" yoki "ot-otam" - so`zlaridan olingan bo`lib, "uning urug’i" degan ma`noni bildirgan. Nima haqida so’z boryabdi? Totemizm Fetishizm Animizm Magiya Samarqandda …… bayram - sayillar uyushtirilgan . “Behi guli sayli" ("Sayl guli behi") Lola sayli "qizil gul sayli" "Gulgardoni bulbulxon" ("Bulbul qo’shig’i") Qissa, hikoya, sarguzasht, maqtov va ta`rif, shon- shuhrat, mashhurlik ma`nolarida ishlatiladi. Gap nima haqida ketyabdi Doston ertak topishmoq maqol «Yer haydasang-kuz hayda, kuz haydamasang- yuz hayda» ushbu jumla xalq og`zaki ijodning qaysi janiriga kiradi? Maqol Xalq ertaklari Matal Doston Buxoroda gullar ochilib, bulbullar sayragan vaqtda - …….. bayram - sayillar uyushtirilgan "Gulgardoni bulbulxon" ("Bulbul qo’shig’i") Lola sayli "qizil gul sayli" "Behi guli sayli" ("Sayl guli behi") Farg’ona vodiysida …… bayram - sayillar uyushtirilgan Lola sayli "qizil gul sayli" "Gulgardoni bulbulxon" ("Bulbul qo’shig’i") "Behi guli sayli" ("Sayl guli behi") Nurota qir-adirlarida gullar ochilgan mahalda …… bayram - sayillari uyushtirilgan "qizil gul sayli" Lola sayli "Gulgardoni bulbulxon" ("Bulbul qo’shig’i") "Behi guli sayli" ("Sayl guli behi") Bu qir-adirlarda shahar va qishloqlar ahli dalalar va bog’-rog’larga jamoa bo’lib chiqib nishonlaydigan bayram Lola sayli Hayit Sumbula Mirishkor 376 Markaziy Osiyoning boshqa xalqlari qatori vodiy o`zbeklarining ham an`anaviy dehqonchiligi sharq xalqlari taqvimi asosida olib borilgan bo`lib, bahorgi dala ishlari, mahalliy taqvimga ko`ra, yangi yil – quyoshning Baliq (Hut) burjidan …….. burjiga o`tgan vaqtdan boshlangan. *Qo`y (Hamal) Qavs Chayon Ilon Download 5.23 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|