Kristallografiya va mineralogiya

Grinokit - CdS 
Graf Grinok nomiga qo‘yilgan. Kimyoviy tarkibi: Cd - 77,7 %, S – 22,3 %. 
Tarkibida ba’zan indiy ham bo‘ladi. Singoniyasi geksagonal, simmetriya ko‘rinishi 
digeksagonal – piramidal. Bu mineralning kubik modifikatsiyasi xauleit deyiladi. 
Fazoviy gruppasi: a
0
= 4,142, c
0
= 6,724.
Juda kam topiladigan mayda kristallari bochkachaga o‘xshash yoki o‘tkir 
uchli piramida shaklida bo‘ladi. Ko‘pincha kukun, tuproqdek gard xolida topiladi.
Grinokitning rangi sariq, qizg‘ish – sariq, to‘q qizg‘ish sariq. Chizig‘ini rangi 
qizg‘ish sariq va qizil bo‘ladi. Yaltirashi olmosdek. Qattiqligi 3 – 3,5. Ulanish 
tekisligi {1120} bo‘yicha mukammal. Solishtirma og‘irligi 4,9 – 5,0. Mo‘rt.
Grinokitni o‘ziga o‘xshash auripigment (As
2
S
3
), realgar (AsS), va vul’fenit 
(PbMoO
4
) lardan dahandam alangasida o‘zgarishiga qarab ajratish mumkin (soda 
bilan qorishtirib qattiq qizdirganda qizil - qo‘ng‘ir rangli CdO gardi hosil qiladi). U 
kislotalarda eriyotganda o‘tkir H
2
S xidini chiqaradi.
Grinokit tarkibida kadmiy bo‘lgan sfalerit yoki vyurtsit bilan bir 
assotsiatsiyada 
topiladi. 
Grinokitni 
chet 
eldagi 
konlaridan 
Prishbram 
(Chexoslovakiya), Pensil’vaniyadagi Fridensvil (AQSH) konlarini ko‘rsatish 
mumkin.
Grinokit Qurama tog‘larining polimetall konlarida, G‘arbiy va Janubiy 
O‘zbekiston konlarida sfalerit bilan birga uchraydi.
Grinokit gipergenez zonasini xarakterli mineralidir. U asosan kadmiyli 
sfaleritni parchalanishidan yuzaga keladi. Grinokitni kubik modifikatsiyasi xouleit 
Oltintopkan konini oksidlanish zonasida aniqlangan.
Grinokit kadmiyni asosiy rudasi hisoblanadi. U po‘lat bilan temir 
buyumlarni metallar karroziyasiga qarshi qoplashda, gal’vanoplastinkada, chidamli 
qotishmalar olishda, akkumlyatorlar, yong‘inga qarshi avtomat apparatlar va 
boshqalar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.