Metallurgiya

Pechning tuzilishi. Pechning ish bo‘shlig‘ini suv bilan sovitib turiladigan 
o‘tga chidamli to‘siq 7 bilan A va B qismlarga ajratiladi. Pech shipi esa ajraladigan 
qilinib, ularning har biri o‘z yuklash darchalariga, po‘lat va shlak chiqarish 
novlariga ega. Jarayonda ajralayotgan gaz esa mo‘ri 6 orqali chiqib ketadi. 
Pechning ishlashi. pechning o‘ng yog‘idagi B qismiga yuklangan shixta 
materiallar qizdirilayotgan vaqtda chap yoqdagi A vannadagi suyuq metall sathiga 
o‘z furmalari 2 orqali kislorod haydab turiladi, bunda ajralayotgan gaz B vannaga 
yo‘naltiriladi va u yerda kislorod (II) – oksidi (CO) to‘la yonadi. natijada vanna 
temperaturasi ko‘tarilib undagi shixta materiallar shiddatli qiziy boshlaydi. A 
vannadagi metall kutilgan tarkibga kelganda po‘lat va shlak o‘z novidan kovshga 
chiqarila boshlaydi. so‘ngra qattiq shixta materiallar yuklanadi. Ayni vaqtda qizib 
turgan B vannaga qayta ishlanuvchi cho‘yan quyiladi – da suv bilan sovitib 
turiladigan o‘z furmasidan kislorod haydaladi. Ajraluvchi gaz endi A vannaga 
yo‘naltiriladi. jarayon shu yo‘sinda davom etadi. Natijada issiqlikdan to‘laroq 
foydalaniladi. 
Mamlakatimizda 1965-yildan boshlab ikki vannali pechlardan (Magnitogorsk, 
Cherepovesk va boshqa metallurgiya kombinatlarida) foydalanilmoqda. 
Gaz yo‘nalishi maxsus moslama (shiber) lar yordamida o‘zgartiriladi. Agar 
shixtada 50% dan ortiq suyuq cho‘yan bo‘lsa, yoqilg‘i sarflamay jarayonni olib 

---

206 
boorish mumkin, bunda jarayon kislorod konvertorlarda kechuvchi jarayonlar kabi, 
ammo ulardan sustroq kechadi. Konstruksiyaning oddiyligi, ish unumining bir 
vannali pechlarga qaraganda 1,5 – 2 marta ortiqligi, yoqilg‘ining 4 – 6 marta kam 
sarflanishi tufayli bu pechlardan keng foydalaniladi. 
 
30-rasm. Ikki vannali marten pechining ishlash sxemasi 
1 – gorelka; 2 – kislorod furmasi; 3 – suyuqlantirilgan metall; 4 – shlak; 5 – qattiq 
shixta; 6 – mo‘ri; 7 – to‘siq.