Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Àhîlining màshg‘ulîtlàri. Sharq õàlqlàri ertàklàridà 
Hindistîn àfsînàviy bîyliklàr màmlàkàti sifatida tàs-
virlàngàn. Yevropadà hind rîjàlàrining bîyliklàri hàqidà 
turli àfsînàlàr tàr 
qàlgàn.
Aslida, ushbu bîyliklàr õàlqning màshàqqàtli måhnàti 
evàzigà yaràtilgàn. Dåhqînlàr dàryolàrdàn kànàl và àriqlàr 
chiqàrib, yangi yerlàrni o‘zlashtirganlar và undàn yiligà 
2–3 màrtà hîsil îlgànlàr. Sårunum màydînlàrdà shîli, 
pàõtà, shàkàrqàmish, ziràvîrlàr và chîy yetishti 
rilgàn. Àsr-
làr o‘tib bu ekinlàr qo‘shni màmlàkàtlàrgà hàm tàr 
qàl 
gàn.
Hind hunàrmàndlàri o‘z màhîràtlàri bilàn shuhràt qî-
zîngànlàr. Ulàr tîmînidàn tàyyorlàngàn zàrgàrlik buyum-
làri, îltin và kumushdàn yasàlgàn idishlàr Hindistîndàn 
chåtdà hàm yuksàk bàhîlàngàn. Fil suyagi, yog‘îchning 
qàttiq navlàridàn yasàlgàn îdàm và hàyvînlàr hàykàl 
chà 
làri, 
fàqàt hind rîjàlàrining emàs, xîrijiy dàvlàtlàr hukmdîrlàri 
sàrîylàrini hàm båzàgàn. Yog‘îch 
dàn yasàlgàn îddiy dàst-
gîhlàrdà to‘quvchilàr nàfis gàzlàmàlàr tayyorlaganlar.
Sàvdî-sîtiq àlîqàlàri. Hindistînning g‘àrbidà ko‘plàb 
dångiz pîrti shaharlàri bo‘lib, ulàrgà chåt o‘lkàlàrdàn turli 
buyumlàr kåltirilàr và, o‘z nàvbàtidà, hind hunàrmàndlàri 
tàyyorlàgàn õilmà-õil buyumlàr dun 
yoning turli bur-
chàklàrigà îlib kåtilàrdi. Eng yirik pîrt-shahar Kalikut 
hîkimini «dångiz õo‘jàyini» dåb àtàshàrdi. Shaharlàrdàgi 

---

56
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
gàvjum bîzîrlàrdà màhàlliy và bîshqà màmlàkàtlàrdàn 
kåltirilgàn buyumlàr sîtilàrdi. Õitîy, Àfrikà, Àràbistîn, 
O‘rtà Îsiyodàn ko‘plàb sàvdîgàrlàr mato, zàrgàrlik 
buyumlàri, àtir-upàlàr, ziràvîrlàr îlish màqsàdidà hind 
shaharlàrigà kålishàrdi.
1. Hindlàrdà màvjud qàysi vàrnà-kàstàlàrni bilàsiz?
2. Yirik yer egàligi turlàrini gàpirib båring.
3. Mamlakatda yer egaligi turlarini izohlang. Ular 
o‘lkamizdagidan nimasi bilan farq qilgan?
4. Sharq xalqlari ertaklaridagi Hindistonning 
afsonaviy boyliklari nimalar hisobiga yaratilgan?