Я ш и «китоб дунёси» газет аси кутубхонаси


узал мамзара эди. К,изча кун буйи чусик, ор-  гида шагал тушалган томонда х;ам, майсалар би-  1


Download 4.94 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/48
Sana31.10.2023
Hajmi4.94 Mb.
#1736253
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   48
1
узал мамзара эди. К,изча кун буйи чусик, ор- 
гида шагал тушалган томонда х;ам, майсалар би- 
1
,|ц копланган чомонда хам сайр этди. Кичкинтой 
куипок, кучукчадай велосипед изидан елар, юзидан 
Сввинч аримас, тиимай кикирлаб куларди. Бола хеч 
бир велосигхеди учун бундай кувонмаган, энди уни- 
кп булмаса-да, хеч ким уни шундай хурсанд булгани- 
пм курмагапди. Ерун дам олишга утирса, у хам тезда 
14 иб келар, буйнига осилар, к,изча унинг кулларини 
олиб ташлашга уринар, бу иккаласини хам завкдан- 
тирарди. Кмзча энди бирон-бир йиглаган боланинг 
олдига бориб, йиглаб угирмас, уларни бошк,алар 
каби чеглаб, айланиб угар, куз ёшларга эътибор к,ил- 
мас, катгалар Еруи узгариб к,олди, дейишарди. Унииг 
мовий кузлари тиник, чаракдар, Кичкинтой энг яхши 
цизча — шу, деб билар, узи-да узгариб борарди.
Онаси хам углидаги узгаришларни курди, бу иш 
кулидан келмагани унга алам килди. Бир куни Ерун 
учаёчтан велосипедга тикилиб чуриб, углига бакирди:
— Меига кара, бу сенинг велосипедииг эмасми?
— Нима? — безовталаниб гудранди бола.
— Ерун сенинг велосипедингда учаётибдими? У 
к,андай килиб унинг кушга чушиб колди?
Аёл иккаласига хам газабланиб бокди. Кичкин- 
гой онаси купрок узига зарда килаётганини сезди.
— Тилингни ютиб олдингми? — унга кичкирди 
онаси.
Бола бир оз жимликдан сунг узига келди:
— У мендан тортиб олди!
— Тортиб олди? Сендан-а?! Ерун, нахотки шундай 
килолсанг? Кани уни тезрок олиб кел-чи, сурбет кизча!
Кун оралаб, шу ердан утаётиб, велосипедга кузим 
гушди. У ишком остига кантарилиб куйилган, хеч


ким к,ул теккизолмасди. Биринчи кукла р и, Кички» 
той уйидан чик,иб, уни тусик, ёнига куйгандай булд 
аммо узи якин келолмади. У тирнокдарини к,аттй1 
тишлаганича, аччик-аччик, йиглар, букиришларини 
тинглаш Офикди эди. Уни х;еч ким тинчлантирол 
мае, узига куйиб беришарди.
Улар боыща гаплашишмади. К,изча энди фак,ат 
уз томонидан кулмак буйлаб юрар, тусик,к,ача масс- 
фа еакдарди. Ёнокдарида ушандагидай лола ловул- 
ламас, к,аерда йиги эшитса, куш илиб йигларди.
Катгалар уни ,\амон энг ажойиб к,изча, дейишарди.


Вентура Гарсия КАЛЬДЕРОН
ф р а н ц уза д и б и
ТИЛЛА ТУГНОГИЧ
Тикабамба асьендасидаги заминдор кошонаси- 
пимг дабдабали зимаси остига етиб келгам чавандоз 
ерга сакраб тушган захоти к;оп-к,ора терга ботган йурга 
огзидан к,он аралаш кулик отилиб чикди ва от жони- 
норпииг олдинги оёкдари букилиб гурсиллаб авдарил- 
ди. Кедр дарахтининг йугон огочларидан кутарилган 
пешайвонда асьенда хужайини дон Тимотео Монда- 
рас ушшайгаича бундан куз узмай турарди.
Пешонаси тириш ган чол нима к,иларини билмай 
довдираётгаи чаваидоздан гулдирагаи овозда истех;- 
зо аралаш суради:
- Нима булди сенга чутир? Нега безгак тугган 
одамдек к,алтираяпсан? Узиигни кулга ол, бу ерда 
сени х;еч ким еб куймайди. Гапир, тинчликми?
Ч)о*ир — уни водийда к,орачечак излари к,олган 
юзи учун шундай дейиш арди - кутилмаганда бош- 
ларига тушган мусибат, туии билаи йигирма лиг йул 
босиб келгапи, хужайинининг огни аямай, иложи 
борича тезрок, боришга ам р к,илгани борми - х;ам- 
ма-х;аммаси х;эк,ида чузмасдан гапириб бергиси ке­
либ ичи тошарди-ю, бирок, тинмай похол шляпаси- 
ни гижимлар, гили ож издай гапиролмас эди.
Охири у бир амаллаб иафасини ростлади-да, по- 
йинтар-сойинтар к,илиб дилига тугиб келган гаплар- 
ни тукиб солди:
— Хулласи калом, хужайип, жаноб Копрадо бу- 
гун кечаси Нинья Гриманеса к,азо к,илганини еткази- 
шим учуй мени юбордилар.


ёлгмз колдиришни скради, сунф а куёви чик,мб кет 
нига ишонч хосил цилгач, к,изинингулганини эщ
ган и дан буён биринчи марта мусибат ва армон ту 
кунглига эр к берди: у уввос солиб йиглашга тушд 
Кдязини асрамаган барча азиз-авлиёларга лаънагла 
ёгдирди, к,изининг исмини тилдан цуймай- гавалл 
к,илар экан, унинг шалвираган, жонсиз кулини оли 
упар, кузларига суртар, гортензия билан шабб^ 
гулбарглари сочилган оппок, чойшабда ёгган марху! 
мага термилиб аччик,-аччик, йиглар эди. Дунёг 
келтирганидан буён зурриётини илк бор бу кадар 
улугвор хамда сокин киёфада куриб бир алами мши 
булар эди. Гриманеса улим тушагида табаррук хил- 
кат янглиг осуда ётарди: сочларини яш ирган чепчи- 
ги, ш у ерлик элатиинг гузал мархумаларни масихо 
келинларидек эъзозлаш одатига биноан рохибалар 
либоси кийдирилган нозик сумбати, куксидаги бир 
замонлар — буйсунмас хиндулар исёнини бостир- 
ган иайгларда бобосини ёмон кузлардап асраган гаг 
дир-будур кумуш хочни куриб дон Тимотео ох тор- 
тиб юборди...
Дон Тимотео мархуманинг манглайига лаби- 
ни тегизиш учун энгашганида куйлагннинг кукрак 
кисмидаги к,аглари орасида бир нимага кузи туш- 
ди-ю, бирдан хушёр тортди ва худди биров кукраги- 
дан итаргандек орк,ага чекинди. Зум утмай у атрофи- 
га аланглади ва аллак,андай буюмни панчоси остига 
яширди, сунг Ю1урганча чикиб отига утирди-ю, вацт 
ярим тундан окДан булса хам хайр-маъзурни насия 
Килиб Тикобамбуга чоптириб кетди.
Шундап сунг етти ой мобайнида иккала хона- 
дон аъзолари бир-бирларини асло йум ам адилар, 
бу адовагнинг сабабларини кимса билмас эди. Ку- 
йингчи, дафн маросимига хам Тикобамбудан бирон- 
га жон келмади. Дон Тимотео стиракснинг хушбуй


Uni .inкнигам ёто тд ан чик,масдан, кенжатой к,изи Анна 
М*
1
риянинг ёлворишларига ^ам (илтижоларига) ку- 
цж, солмай, узи билан узи овора булиб яшарди.
Апиа М ария опаси Гримайеса каби багоят гузал 
к,из булиб, к,ари отасини сйдк,идилдан яхши курар, 
т у билан бирга ундан бех;ад курцар эди.У отасининг 
Копрадо Баседродан нима сабабли кунгли бунчалар 
Колганиии сира тушунолмас, нима учун илгариги- 
ЩЬк
уйларига таклиф этмаслигига дайрон буларди.
Них;оят кунлар кетидан кунлар утиб июнь ойи- 
Нммг рох;атижон якшанбасида дон Тимотеоуйкудан 
яхши кайфият билан уйгонди-да, Анна Марияга бу- 
гуп ибодатдан кейин Синкавилкага бирга бориб ке- 
/шшии таклиф этди. Отасининг бу к,ароридан боши 
кукка етган к,из дам ич-ичига сигмай у 
ёцд
ан бу ёк,к,а 
lOiypap, дам амазопкаларнинг кийимини кийиб, 
шляпасиди мой суртилган сочларига узун ханжарга 
ухшатиб ишланган тилла тугногич билан к,йстириб 
узини ойнага солар 
эди.
Отаси унинг либоси билан так,инчок,ларига зеХн 
солиб к,араётганда дафъатан тушогичга кузи туш- 
ди-ю хижил тортиб:
— Бугун шуни так,май куя к,ол... — деди.
Анна М ария х;ар доимгидек баджахд отасига ба- 
рибир тушунтириб беролмаслигига акди етиб хур- 
синди ва индамай тушогични ечиб куйди.
Ота-бола Синкавилкага келишганда Конрадо ёш, 
саркаш айгир отни тйзгинлашга ургатарди. Яланг 
бошини олов к,издираётган елкадор, хушк;ад Кон­
радо кумуш жигали к,ора эгарда вик,ор билан 
ути- 
рарди. У энди оемонга сапчимок,чи булган йурга- 
ни тинчитиш учун жиловни шартта тортган мах;ал 
мафтункор хусни талъат билаи икки томчи сувдек 
опасига ухшаган Анна Марияга кузи тушди ва даб- 
дурустдан ундан куз узолмай к,олди.


Уша куни бошларига тушган отар мусибатни 
эслашга 
\е ч
ким ботинмади, Гриманесанинг к,абри- 
ни зиёрат килиш у ёкда турсин хатго исмини тилга 
олишмади. Конрадо богдан барк, уриб очилган чи­
ройли гардения гулларидан 
1
улдаста ясаб олиб чик,- 
ди ва уни Анна Марияга тухфа килди. Кекса унага 
йиглай-йиглай уни багрига босиб: «Е Исойи МасиХ/ 
ё биби Марям! Хусни мархума опасииинг худди 
узй-я! Кузтегмасин, — дея иола килганида хаммала- 
ри аламларини ичларига ютиб жим туришди.
Шу-шу хар хафта якшанба куни Синкавилкага 
борадиган булишди. Конрадо билан Анна Мария 
доим бирга юришарди: улар бир-бирлари билан 
узок, куз уриш тириш ар, дон Тимотео юзини четга 
бурганда мехрибонлик билан бир-бирларининг кул- 
ларини сикиб куйишар эди.
Иттифоко бир сафар, уларнинг акду хушини 
^тарлаган биринчи бусанинг таъми лабларидан ари- 
май туриб, эртасига, байрам куни Конрадо энг яхши 
кийимлари — ошланган узун чарм кургкасини ки­
йиб, устидан сиёх ранг панчосини елкасига ташлаб 
иурим булиб олганча Тикабамбуга таш риф буюрди. 
Ели хафсала билан тарокданган чацмокдай тулпор 
чуёкдари билан ерни бир маромда тепар, гох-гох 
купириб кетган тумшугини тушига ишцаб, чиройли 
бошини азод кутариб кишнар эди.
Конрадо сира кутилмаганда карияга алохида 
эхтиром курсатиб, унга хар доимгидек «дон Тимо­
тео» деб эмас, балки хали Гриманеса тирик ва улар 
бирга яшаётган пайтлардаги каби паст овозда муро- 
жаат килди:
— 
Дада, рухсат берсангиз, сиз билан гаплашиб 
олсам...
Деворда вафот этган кизининг сурати хамон 
осилиб турган хонада иккови ёлгиз колишди. Чол


Конрадонинг минг бмр истихола ва уят-андиша би- 
Шп
Анна Марияга уйланмок,чи эканини айтганида 
к 
11
м гина к,улок, солиб утирди. Бу ж имлик узок; давом 
•>тди. Ярим юмук, кузларига к,араганда уни мудра- 
нити, деб уйлаш мумкин эди. Иук, нихоят у кузини 
очи б, ёш,!сергайрат йигиглардек дик этиб урнидан 
турди-да, бориб очиш анча мушкул темир кутича- 
мм очди: уни фак,ат кулфнинг хар хил сирларидан 
огох булган, шунда хам йулини билган одамгииа 
оча оларди. Кейин, хамон товуш чик,армай, кутича- 
дан одатда хинду аёллар елкасига ташлаб юрадиган 
бпинчикдеи тугнаб куйиш учун ишлатиладиган тил- 
ла туш ош ч олди: тугногич ипгичка учли кока барги- 
I in эслатар, фак,ат унга нисбатан узунрок, хам да ут- 
киррок, эди. Унинг игнасида к,отиб колгаи к,он доги 
кузга чалинарди.
Тугногични куриб Конрадо тавбасига таянган 
жиноятчи каби бирдан тиз чукди ва хунграб йиглаб 
юборди.
— Гриманеса, шурлик Гриманесам!
Бирок, чол ёк,асидан олиб, хозир дийдиё к,илади- 
ган вак,т эмас, демок,чи булгандек бир силтаб торт- 
ган эди овози учди. Сунг кучи етгаиича хаяжонини 
босиб, тиш ини тишига куйди-да, тушуниш к,ийин 
тарзда шивирлади:
— Буни улиб ётганида куксидан сугуриб олдим. 
Сен бу тугногични тугри юрагига сук^ансан... Шун- 
дайми? У сенга хиёнат к,илган, тугрими?..
— Ха, дада.
— Улишидан аввал тавба к,илдими?
— Х,а, дада.
— Битта-яримтаси биладими буни?
— Йук,, дада.
— Нега зииогарни хам улдирмадинг?
— Крчиб кетди итвачча.


— Кулингга тушса, улдираман уни деб, онт ича- 
санми?
— Ичаман, дада.
Чол ухчиб-ухчиб йуталди, Конрадоиинг кулини 
к,исди ва эшитилар-эшитилмас овозда деди:
— Борди-ю синглиси хам сенга хиёнат киладиган 
булса, худди шундай к,илгин! Ма, ол!
Бир замонлар аждодлари рицарлик рутбаси- 
га нозил булган мард йигитларга к,илични к,андай 
тонширгап булса, у хам худди шундай — танганали 
суръатда тушогични куёвига узатди. Кейин эса кук- 
сини чангаллаганча куёвининг кукрагидан игариб 
юборди ва бор, чикиб кет, дегандек эшикни кур- 
сатди, негаки бу кил мае дон Тимотео Мондарас куз 
ёшларини би'па-яримтаси куриб кол и шипи нсга- 
мас эди.


*
0
*
Коррадо АЛЬВАРО, 

Download 4.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling