Finans hám finanslıq munasábetlerdiń xarakterli belgileri

26. Finanslıq rejelestiriw hám finanslıq reje, onıń tiykarǵı wazıypaları. Hár qanday social-ekonomikalıq processlerdi basqarıw sistemasınıń tiykarģı basqıshlardan biri rejelestiriw bolıp tabıladı. Ekonomikalıq ádebiyatlarda, ulıwma túrde, rejelestiriw keleshekke baģdarlanģan qararlardı qabıl etiw boyınsha xızmet dep kórsetiledi. “Rejelestiriw” túsiniginiń mánisi-mazmunın jáne de ulıwmalıq bolģan hám xojalıq júritiwshi subektler xızmetin muwapıqlastırıwdıń obektiv zárúrligi hám imkaniyatın ańlatıwshı “rejelik” arqalı anıqlaw múmkin. Haqıyqattan da rejelestiriw turmısta rejelikti ámelge asırıwdı, yaģnıy balanslılıq (teń salmaqlılıq) hám proporcionallılıqqa (sáykeslikke) erisiw boyınsha sapalı xızmetti bildiredi. Usı mániste, finanslıq resurslardıń balanslılıģın (teń salmaqlılıģın) hám proporcionallılıģın (sáykesligin) támiyinlewge qaratılģan xızmetke finanslıq rejelestiriw dep ataladı. Waziypalari islep shıģarıw, investiciyalıq hám finanslıq xızmetlerdi kerekli bolģan finanslıq resurslar menen támiyinlew; pul qarjılarınan únemlep, tejep paydalanıw esabınan kárxananıń paydasın arttırıw boyınsha ishki rezervlerdi izlep tabıw; kapitaldı nátiyjeli jaylastırıw jolların anıqlaw, onnan aqılģa muwapıq hám nátiyjeli paydalanıwdı bahalaw; kontragentler menen optimal finanslıq qatnasıqlardı ornatıw; kárxananıń finanslıq jaģdayı, tólewge qábiletliligi hám kreditke uqıplılıģı ústinen qadaģalaw ornatıw.
27. Finanslıq rejelestiriw procesiniń tiykarǵı basqıshları. Moliyaviy rejalashtirish jarayonining quyidagi asosiy bosqichlarini ajratib ko’rsatish mumkin: xo’jalik yurituvchi sub’yektlar faoliyatining moliyaviy natijalarini tadqiq etish; operativ rejalarning o’zgarishi asosida moliyaviy hisobotlarning bashorat variantlarini ishlab chiqish; o’z reja topshiriqlarining bajarilishini ta’minlash uchun xo’jalik yurituvchi sub’yektning moliyaviy resurslarga bo’lgan aniq (konkret) ehtiyojlarini aniqlash; moliyalashtirish manbalari (shu jumladan, o’z va tashqi manbalarning) va ularning tarkibiy tuzilishini bashorat-lash; xo’jalik yurituvchi sub’yektlar moliyasini boshqarishning tizimini yaratish va uni qo’llab-quvvatlash; shakllantirilgan rejalarni operativ o’zgartirish, tartibini (reglamentini) ishlab chiqish.