Firdavs-shoh

Aniq vaziyatlarni bosqichma-bosqich tahlil etish va hal etish 
bo‘yicha talabalarga uslubiy ko‘rsatmalar 
 
 
 
 
 

---

125 
“Badiiy obraz spеtsifikasi” mavzusi uchun 
KEYS 
Savollar: (“Orzigul”dosoni matnlariga tayangan holda javob 
bеriladi) 
1. Dostondagi asosiy problema nimadan iborat va unga doston 
kuylovchi qanday munosabatda bo‘ladi? 
2. Baxshi-shoirning ning doston personajlariga munosabati qaysi 
o‘rinlarda va qanday usullarda berilgan? Konkret misollar keltiring. 
3. Dostondag i personajlarni qay tarzda qutblarga ajratish mumkin? 
Barcha personajlarni qamrab oladigan sxema tuzishga harakat qiling. 
Tuzgan sxemangizda dostonni odatdagi “Orzigul – podshoh qizi” tarzida 
talqin qiladigan qolipga tushmaydigan personajlar ham bormi? Masalan
“xalq” ushbu ziddiyatning qaysi tomonida turadi? Bu haqda o‘lyab 
ko‘ring. 
4. Dostondagi omillar doston kuylovchisining talqin etishiga, 
undagi ayrim unsurlarga ko‘proq diqqatni qaratib, ayrim unsurlarni esa 
e’tibordan soqit qilishiga olib kelishi mumkinmi? Bular qaysi unsurlar 
bo‘lishi mumkin, o‘ylab ko‘ring va javobingizni sharhlang. 
Kеys topshirig‘i. “Orzigul” dostonidagi badiiy tasviriy vositalarni 
yechish uchun muammoni, uning sabablarini hamda muammoni yechish 
uchun oz taklifingizni ko‘rsating. 
O‘qituvchining javob varianti. Dostonlarda badiiy tasviriy 
vositalarsiz,ya’ni ma’naviy labziy san’atlarsz kuylanmagan asar 
badiiyatdan yiroq tushadi. Biroq, bizningcha, asarda o‘sha tasvir 
vositalaari qay darajada yoxud qay yo‘sinda ifodalanishini bеlgilashga, 
etibor qaratishimiz darkor “Orzigul” dostonidagi jabrlangan qiz Orzigul 
inson, xalq taqdiriga kuyinib yozilgan asarlar kam topiladi. Asarda 
kuylovchi “xolis kuzatuvchi” mavqеini tutgan: u voqеa hodisalarga 
aralashmaydi, uning vazifasi voqеlikni o‘quvchi ko‘z o‘ngida 
jonlantirish.