Fizika kafedrasi ergasyev Sh.,Saidov Q. S

O`lchashlar va natijalar ustida ishlash. 
1-mashq . Cho`glanma lampaning yorug`lik kuchini aniqlash. 
1. Sirpanuvchi tirgaklarni optik taglikniig ikki uchiga o`rganib, ularniing biriga 
yorug`lik kuchi ma`lum bo`lgan lampa (etalon)ni va ikkinchisiga yorug`lik kuchi 
aniqlanishi kerak bo`lgan cho`g`lanma lampa o`rnatiladi. Tirgaklarni yuqori- 
pastga siljitib lampalarning cho`g`lanish tolalarini fotometr bilan bir xil 
balandlikka keltiriladi. 
2. Optik taglik bo`yicha fotometrni chapga va o`ngga siljitib ko`rish maydonidagi 
figuralarning yoritilganliklari orasidagi farqni yo`qotishga erishiladi. 
3. Har ikki yorug`lik manbaidan fotometrgacha bo`lgan r
1
va r
2
masofalar 
o`lchanadi. 
4. Birinchi yorug`lik manbaining kuchi I
1 
ma`lum deb o`lchab olingan r
1
  va r
2

masofalarni formula (I) ga qo`yib ikkinchi lampaning yorug`lik kuchi topiladi. 
5. Lampalar orasidagi masofani o`zgartirib tajriba 2-punktdan boshlab bir necha 
marta takrorlanadi. 
6. Hamma o`lchangan va hisoblangan kattaliklarning qiymatlari jadvalga kiritiladi 

---

№ 
r
1 
r
1
I
2 
2 
2 
2 
1 
2 
3 
 
2- mashq. Cho`g`lanma lampaning yorug`lik maydonini o`rganish. 
1. Ikkinchi lampani vertikal o`q atrofida aylantirib, uning gradusli limb bo`yicha 0° 
xolatdagi yorug`lik kuchi yuqorida bajarilgandek topiladi. 
2. Lampani har gal 10-15°, ga burib, uning yangi holatlardagi yorug`lik kuchlari 
ayrim-ayrim topiladi. 
3. Lampa 180° xolatga kelguncha ishni takrorlash lozim;. 
4. Qutb koordikatalardan foydalanib yorug`lik kuchining burchaklar bo`yicha 
taqsimot egri chizig`i chiziladi.Buning uchun I2 ning turli burchaklarga mos 
keladigan holatlarda o`lchangan qiymatlari tanlangan (gorizontal) yo`nalishga 
nisbatan shu burchaklar ostida o`tkazilgan radiuslarga qo`yiladi. So`ngra hosil 
bo`lgan nuqtalar birlashtiriladi.Grafikiing qolgan 180° dan 360° gacha bo`lgan 
qismi uning 0
0
dan 180° gacha hosil qilingan qismiga simmetrik ravishda 
chiziladi. 
NAZORAT SAVOLLAR. 
1. Asosiy fotometrik kattaliklar va ularniig o`lchov birliklari haqida gapirib 
bering, 
2. Lyummer-Brodxun fotometrining to`zilishi va ishlash prinsipini tushuntirib 
bering. 
Adabiyotlar / 1,2,10.14/.