Fizika kafedrasi ergasyev Sh.,Saidov Q. S


O`lchashlar va natijalar ustida ishlash


Download 1.49 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/37
Sana17.06.2023
Hajmi1.49 Mb.
#1527703
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37
Bog'liq
Оптика лаборатория

O`lchashlar va natijalar ustida ishlash. 
Kerakli asboblar 1-rasmda ko`rsatilgan sxema bo`yicha yig`iladi. 
Fotoelement zanjiridagi K kalit uzilgan xolatda bo`lishi kerak. 
Monoxromator kirish tirqishining zatvori yopilgan holda (buning uchun 
zatvor "zakr" xolatiga keltiriladi) yoritgich lampa yoqiladi. 
Monoxromator kirish va chiqish tirqishlarining kengligi 0,5mm ga teng qilib 
olinadi. 


Kondensor ko`ndalang tutgichini siljitib, kirish tirqishi markazida ravshan 
yorug` dog hosil qilinadi. 
Monoxromator barabani 2450° bo`linmaga o`rnatiladi. 
Bu to`lqin uzunlikning taxminan 5500 A
0
ga mos keladi. Ishlatilayotgan 
fotoelement fotokatodining maksimal sezgirligi ayni shu to`lqin uzunlikdagi 
yorug`likka to`g`ri keladi. 
Mikroampermetr shkalasining pereklyuchateli I mkA xolatga o`tkaziladi. 
O`qituvchi yoki laborant kuzatuvchi ostida to`g`rilagich (vipryamitel) va 
mikroampermetrning shulali ko`rsatkichi shunurlari tok manbaiga ulanadi. 
Reostat yordamida kuchlanish kattalngini 20 V ga etkavab, fotoelement vanjyridagi 
K kalit ulanadi. 
Monoxromator kirish tirqishi zatvori ochilib, mikroampermetr shu`lali 
ko’rsatgichning og’ishi kuzatiladi. Tirqish kengligi bir oz o`zgartirilib, bu og`ish 
50-60 bo’linmaga yetkeziladi. 
Monoxromatorning barabani astalik bilan aylantiriilib- mikroampermetrning 
ko`rsatishi kuzatilib boriladi. Baraban monoxromator tirqishidan chiqayotgan 
yorug`lik to`lqin uzunligi ortib boradigan yo`nalishda aylantiriladi. Baraban gradus 
bo`linmasining ortishi yorug`lik to`lqin uzunligini ortishini ko`rsatadi. To`lqin 
uzunligi ortgan sari fototok kuchi kamayib boradi va uning 12-15 marta kamayishi 
fotoeffekt hodisasinnng to`xtaganligini bildiradi. Fototok kuchining bunday 
kamayishiga to`gri keluvchi barabanning ko`rsatishi yozib olinadi va grafikdan 
to`lqin uzunlik aniqlanadi. 
Shu yo`l bilan aniqlangan yorug`likning to`lqin uzunligi berilgan fotokatod 
uchun fotoelementning qizil chegarasi bo`ladi.
Baraban ko`rsatishining boshlang`ich xolati 2450° ga qaytarish yo`lii bilan 
fotoeffekt qizil chegarasi bir necha bor aniqlanadi va har safar 

0
grafikdan 
topilib,uning o`rtacha qiymati hisoblanadi. 
(2) formula yordamida elektronlarning chiqish ishi hisoblanadi va electron 
vol'tlarda ifodalanadi,barcha asboblar tok manbaidan uziladi. Mikroampremetr 
shkalasining pereklyuchateli, "arretir" xolatiga o`tkazilib, asta lik bilan maxsus 
g`ilofga joylashtirib qo`yiladi. 


NAZORAT SAVOLLAR. 
1. Tashqi fotoeffekt qonunlarini ta`riflang. 
2. Fotoeffektning qizil chegarasi nima? 
3. Enshteyn kvant nazariyasi bo`yicha fotoeffekt tabiatini qonunlarini tushuntiring. 
4. Vakuumli fotoelement qanday tuzilgan? 
5. Fotoeffekt qizil chegarasini aniqlash uchun qo`llaniladigan eksperiment 
sxemasini tushuntiring, 
Alabiyotlar / 2,3, 5,10 /. 

Download 1.49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling