Физика кафедраси физика фанидан маърузалар
Download 0.92 Mb.
|
ФИЗИКА ФАНИДАН МАЪРУЗАЛАР
Импульс саœланиш œонуниФараз œилайлик, ¸пиœ моддий нуœталар тизими берилган б¢лсин ва унинг бошланšич инерция тизими ¯исобига нисбатан ¯аракатини œарайлик. Тизим импулси деб, шу тизим барча заррачаларининг импульсларининг векторлари йиšиндиси: (7.1) га айтилади. Карала¸тган ажратилган тизимнинг ¯ар бир зарраси (моддий нуœта) учун Ньютоннинг иккинчи œонунини ¸замиз; Бу тенгламаларда dPi–i-зарачанинг dt ваœтда импульсининг ¢згариши, f ik - к – заррачанинг i - зарачага таъсир кучи. Ньютон учинчи œонунига к¢ра, fik = - f ki б¢лгани сабабли, юœоридаги тенгликларнинг ¢нг томонларининг йиšиндиси нолга тенг б¢лади. Лекин, б¢лгани учун. (7.2) бу тенглик огиратилган механик тизимининг импульси саœланиш œонуни ифодалайди (Импульс саœланиш œонуни). Агар (7.1) дифференциаллаш ва йиšиндининг тартибини алмаштирсак, ¸ки хамда инерция тизимининг (массалар маркази) маркази тушунчасини киритсак, унинг радиус вектори (7.3) Радиус вектор тезлигини бутун тизим массасини эса m орœали белгиласак, импульс учун (7.1) формуласи œуйидагича ¸замиз: импульс саœланиш œонуни (7.2) ни эса к¢ринишда ¸зилишидан, ¸пиœ тизим инерция маркази тизим т¢šри чизиœли ¯аракат œилиши к¢ринади. 7.1–расмда учта заррача импульси ва ¢заро таъсири, уларнинг массалари маркази С нуœтада б¢лиши к¢рсатилган. 1.эслатма. К¢пинча тизим ажратилган б¢лмайди, лекин ташœи кучлар шундай б¢ладики, уларнинг бирор й¢налишга проекцияси нолга тенг б¢лади (7.2 – расм). 2.эслатма. Реактив ¯аракат механизмини тушуниш импульс саœланиш œонунига асосланади. Масалан, ажратилган тизимни ташкил œилувчи ракета учун: бунда dm – ¸œилšи моддалар массаси, ( dt ваœт оралиšида ). V – ракетанинг Ерга нисбатан тезлиги, V нисб - чиœариб ташланган ¸œилšи ма¯сулотларининг ракетага нисбатан тезлиги (7.3 - расм). Иккинчи тартибли чексиз кичик миœдорлар dm dv ни ташлаб юбориб, ¯осилаларга ¢тсак, ни ¯осил œиламиз. Бу тенгсизликнинг ¢нг томони реакция кучидан иборатдир (реактив куч). Download 0.92 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling