Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh
) . Алмашинув кон-томирлар физиологияси
Download 1.78 Mb. Pdf ko'rish
|
fiziologiya javoblar
- Bu sahifa navigatsiya:
- 145. Хажмий кон-тормирлар физиологияси;
|
144 )
. Алмашинув кон-томирлар физиологияси; Almashinuv tom irlari-kapillyarlar va postkapillyar venulalar kiradi. U larning vazifasi qon va to 'q im a orasida gazlar va modda almashinuvini ta ’minlash. 145. Хажмий кон-тормирлар физиологияси; Hajmli tomirlar – asosan venalar. Venalar juda cho'ziluvchan bo'lganidan ko'p miqdordagi qonni o'ziga sig'dirib, saqlab turishi va qon qylanishiga qayta chiqarishi mumkin. Shuning uchun ham venalar qon zahirasi vazifasini bajaradi. Ba'zi venalar qon zahirasi sifatida ancha ko'p hajmga ega. Bularga jigar venalari, qorin bbo'sjlig'i, yirik teri venalari kiradi. Bu venalardagi mavjud qon miqdori 1 litr chamasida ko'payib-kamayib turishi mumkin. 146. Лимфа кон-томирлар физиологияси; Limfa sistemasi. Qon-tomir sistemasidan tashqari organizmda limfa tomirlari ham mavjud. Ular organizmda drenaj vazifasini bajaradi. Bular orqali suv, oqsillar, kolloid eritmalar, yog‘lar emulsiyasi, suvda erigan moddalar, hujayralar yemirilishidan hosil bo‘lgan moddalar qon tizimiga qaytariladi. Nerv, miya to‘qimasida va terining yuza qavatidan tashqari barcha to‘qimalarda limfa kapillarlari bor. Ular berk xalta-shaklida boshlanib, kapillarlari diametri 10 dan 100 mkm gacha boladi. Ulaming devorlari oson cho'ziluvchi bo*lib, limfa hosil bo'lishi kuchayganda 2-3 marta kattalashishi mumkin. Bir necha kapillarlar qo*shilib limfa tomirlarini hosil qiladi. Limfa tomirlari yo‘llanda limfa tugunlari joylashadi va tomirlari bilan bir butun tizimni hosil qiladi. Tugunlar oval shaklda bolib, guruh bolib joylashadilar. Insonda ulaming soni 460 ta bo‘Iadi. Bir tomoni sal botiq bo‘lib, davrozasi deyiladi. Bu yerdan arteriya va simpatik nervtolalari kiradi, vena va olib ketuvchi limfa tomirlari chiqadi. Limfa tugunlari limfotsitopoez a’zosi hisoblanadi. Uning po'stloq moddasida V - va T-limfotsitlar hosil bo‘ladi. Lim fa tugunlari nafaqat mexanik vazifasini bajaradi, balki biologik filtr hisoblanadi. Qondagi har xil yot moddalar bakteriyalar, xavfli o‘sma hujayralar, toksinlar va yog* oqsillar o*tkazilmay ushlab qolinadi.Limfaningtarkibivaxossalari. Katta yoshli odamda bir sutkada interstitsial bo‘shliqqa 20 I suyuqlik qondan o ‘tadi. Undan 2-4 I limfa suyuqligi bo‘lib, qon- tomirlar sistemasiga qaytariladi. Qondagi oqsillaming 50-100% interstitsiyga o ‘tadi. Bu oqsillaming asosiy qismi qon-tomirlariga qaytarilishi kerak, bunday vazifani limfa sistemasi bajaradi. Och vaqtda yoki yog‘sizroq ovqat iste’mol qilgandan so‘ng yig‘ib olingan limfa suyuqligi tiniq rangsiz suyuqlik. Uning tarkibiga hujayra elementlari, oqsillari (202/1) lipidiar, postmolekulali organik birikmalar (aminokislolalar, glukoza, glitserin), elektrolitlar kiradi. Yog‘li ovqat iste’mol qilgandan so‘ng ichaklar limfa suyuqligi va ko‘krak limfa suyuqligi tarkibi-oq-sut rangiga kiradi. Buning sababi uning tarkibida yog‘ tomchilari ko‘p bo'tadi. Hujayra elementlarining asosiy qismi limfotsitlargato‘g‘ri kelib, ulaming soni 8 .109/1 gateng. Eritrotsitlar juda ozmiqdorda bo'ladi. Ulam ing soni to‘qimalar jarohatlanganda ortadi. Trom botsitlar esa bo‘lmaydi. Makrofag va monotsitlar juda oz. Limfaning ion tarkibida qon plazmasi va interstitsional suyuqlik ion tarkibiga o ‘xshash. Limfa suyuqligi tarkibida qon plazmasida mavjud qon ivishida ishtirok etuvchi omillaming hammasi oz miqdorda, antiteloiar turli fermentlar bor. Xolisterin va fosfolipidlar lipoproteinlar holida uchraydi.Limfaning hosil bo'lishi. Limfa suyuqligi hosil boMishi filtratsiya, diffuziya va osmos hodisalariga asoslangan. Kapillyarlardagi va to'qimalararo suyuqlikning gidrostatik bosim i farqi hisobiga so d ir bo ladi. Kapillyarlar devorining o‘tkazuvchanligi katta o‘rin tutadi. Turli olchamdagi zarrachalami limfa tomirlaridan ularbo‘shlig‘iga o‘tishining ikki yo‘li mavjud. Ulardan birinchisi-kapillarlar devori orasidagi yoriqlar kengayib, torayib turishi mumkin. Ular kengayib yirik molekulali zarrachalami o‘tkazadi. Ikkinchi yo‘li-endoteliy hujayralari sitoplazmasi orqali mikropinotsitoz pufakchalari va vezikulalar yordamida o‘tadi. Limfa hosil bo‘lishida to‘qima vaqon- tomir kapillarlaridagi gidrostatik va onkotik bosim asosiy o ‘rin egallaydi. Qonning gidrostatik bosimining ortishi limfa hosil bolishini kuchaytiradi, onkotik bosimining ortishi esa aksincha. Download 1.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|