Forsayt kompetentlik

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2022, 3 (112)
Yuqoridagi tahlillar asosida muallif tomoni-
dan forsayt kompetentlikning qo’yidagi vari-
antdagi ta’rifi ishlab chiqildi. “Forsayt kompe-
tensiya, bu – boshqaruv sohasidagi mutaxassis-
larning korxona yoki kompaniyaning uzoq, o’rta 
va qisqa muddatli kelajagini to’g’ri bashorat-
lash, strategik rejalashtirish, rejalarni bajarili-
shi bo’yicha o’z vaqtida tezkor qarorlar qabul 
qilish hamda belgilangan natijaga erishishni 
ta’minlash, nazorat qilish va baholash bo’yicha 
bilim, malaka hamda uquvlarga ega bo’lishlari, 
forsayt kompetentlik esa ushbu bilim, malaka 
hamda uquvlardan faoliyat jarayonida foy-
dalana olishga yo’naltirilgan shaxsiy xususiyat-
lari majmuidir”. Mazkur ta’rifga asosan forsayt 
kompetentlik modeli ishlab chiqildi (1-rasmga 
qarang). Forsayt kompetentlik kasbiy kompe-
tentlikning ajralmas qismi hisoblanadi, shu sab-
abli uni maqsadli kompetentlik deb ta’riflash 
ham mumkin.
1
Ushbu kompetentlik menejerning kasbiy 
hamda butun hayotiy faoliyatida foydalanishga 
mo’ljallangan. Forsayt kompetentlikni shakllan-
tirish va rivojlantirish jarayonini 2 bosqichga 
ajratishimiz mumkin: oliy ta’lim muassasasida 
1
Sxema muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
o’qish jarayonida forsayt kompetentlikni shak-
llantirish va ishlab chiqarishdagi faoliyati davrida 
uni rivojlantirish. 
Birinchi bosqichdagi metodlar tarkibin-
ing asosini forsayt metodlari tashkil etadi, shu 
bilan bir qatorda o’qitishning interaktiv metod-
lari hamda muammoli o’qitish texnologiya-
sidan kompleks foydalanish ham yaxshi samara 
beradi. O’quv shakllari an’anaviy ta’lim tizmi-
dagi muammoli ma’ruzalar, amaliy va seminar 
mashg’ulotlari, o’quv-tadqiqot ishlari, malakaviy 
amaliyotlardan iborat. O’quv vositalari esa elek-
tron ta’lim resurslari va pedagogik simulyator-
dan iborat.
Forsayt kompetentlikning baholash-natijaviy 
komponentini va ularning xarakterlarini bel-
gilovchi asosiy ko’rsatkichlarini qo’yidagi 3 ta 
guruhga ajratamiz: 
1. Forsayt asosida bashoratlashga oid naz-
ariy bilimlarga ega bo’lish (forsayt metodlarini 
o’zlashtirish, ulardan amalda foydalanish, forsayt 
asosida uzoq, o’rta va qisqa muddatli bashorat-
lash qobiliyatlariga ega bo’lish).
2. Strategik rejalar va yo’l xaritalar ishlab 
chiqish (bashorat natijalari asosida strategik 
rejalar, yo’l xaritalari ishlab chiqish ko’nikmasiga 
ega bo’lish).