Foydalanilgn adabiyotlar

2. Dastlabki sovutish
Saqlash vaqtida nafaqat harorat, balki unga erishilgan davr ham muhim rol o‘ynaydi. Besh-sakkiz kundan keyin sabzavot va poliz mahsulotlar saqlash haroratiga yetishi kerak.
Har qanday juda kech saqlash yoki yuqori haroratlarda oraliq saqlash tovarlarning xavfsizligini pasaytiradi.
Uzoq muddatli saqlash qoidasiga ko‘ra, bir kun kechikish yoki uzoq vaqt muzlatgichda saqlash bir haftaga to‘g‘ri kelishi mumkin (uzoq muddatli saqlashda keyingi yilning iyun yoki iyul oylarigacha).
Ko‘p yillik tadqiqotlar asosida VNIIKOP boshqa institutlar bilan birgalikda sabzavot va poliz mahsulotlarini hosilini yig‘ishtirib olgandan keyin 4-6 soatdan kechiktirmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri yig‘ish joyida oldindan sovutish uchun asbob-uskunalar va texnologiyani ishlab chiqdi.
Texnologiya sabzavotni dalada, shuningdek, tayyorlov va qayta ishlash korxonalarining xomashyo maydonlarida yig‘ib olingandan so‘ng qisqa vaqt ichida sovutishni, oldindan sovutish va qisqa muddatli saqlash rejimlarini, mahsulotlarni yuklash, qadoqlash, tushirish usullarini nazarda tutadi va sifat nazoratini tartibga soladi.
12-14 soat ichida maqbul sovutish haroratiga erishish transport paytida yangi hosilni saqlab qolish imkonini beradi.
Mahsulotlarni havo tizimi bilan bosqichma-bosqich sovutishning universal texnologiyasi yaratildi, bu xom ashyoni to‘plash va ularni tashish paytida buzilish va vazn yo‘qotishdan 3-5 baravar kamaytirish imkonini beradi, bu tajriba Moskva yaqinidagi fermer xo‘jaliklari bazasida muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazildi.
Har xil ekinlar uchun belgilangan, sovutishdan oldingi haroratlar rejimi jadvalda keltirilgan.
Sabzavot va poliz mahsulotlarini oldindan sovutish turli usullar bilan amalga oshirilishi mumkin, asosiylari 2-jadvalda keltirilgan.


4-rasm. Tarvuzni oldindan sovutish
Chet elda oldindan sovutish uzoq vaqt davomida ishlatilgan. Usullar undan keyingi foydalanishning o‘ziga xos xususiyatlariga va xom ashyo hajmiga bog‘liq.
Bu sotishdan oldin qisqa muddatli saqlash uchun past zichlikdagi sovuq do‘konlar bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha 0,5-7 m / s oqim tezligini ta’minlaydigan shamollatgichlar bilan jihozlangan konveer qurilmalari va sovutish tunnellari mavjud. Qo‘shma Shtatlarda bosim farqi tufayli havo oqimida sovutish ishlatiladi. Mahsulotlar engil ortiqcha bosimli kameraga maxsus tarzda joylashtiriladi.
Havo shtabelga uning pastki tekisligi orqali kiradi. Havo yuqoridan olinadi. 2-2,5 m balandlikdagi shtabel xonaning hajmini to‘liq egallaydi.
Bosim farqi sovuq havoning to‘g‘ridan-to‘g‘ri mevalarga, hatto tamponlama materiali mavjud bo‘lganda ham kirib borishiga imkon beradi. Bunday qurilmalarni qurish xarajatlari intensiv havo bilan ta’minlash usuliga qaraganda kattaroqdir, ammo notekis sovutish ehtimoli kamroq. Angliya, AQSh, Italiya, Frantsiyada havoni sovutish va ozgina namlash uchun muz-tuz aralashmasi orqali majburiy shamollatish qo‘llaniladi. Sovutilgan havo mahsulot haroratini tezda pasaytirish uchun maxsus havo kanallari orqali saqlash xonasiga yoki muzlatgichli vagonga beriladi.

2.