Fraungоfer difraksiyasi. Difraksion panjara Reja: Fraungofer difraksiyasi

Difraksion panjaraning eng muhim xarakteristikalaridan biri uning ajrata olish qobiliyatidir.  va + to‘lqin uzunlikli yaqin ikkita spektral chiziqni ajrata olishi nazarda tutiladi. Panjaraning R - spektral ajrata olish qobiliyati deb, eng kichik qiymatli  ya’ni farqli to‘lqin uzunlikli to‘lqinlarni ajratishiga aytiladi:

Spektral qurilmalarning ajrata olish qobiliyati jumladan difraksion panjara, ob’ektlarning tasvirini hosil qiluvchi (teleskop, mikroskop) optik qurilmalarning chegaraviy ajrata olish qobiliyati yorug‘likning to‘lqin tabiati orqali aniqlanadi. Shuning uchun ham, Reley sharti bajarilsa (9.4-rasm) ikkita yaqin to‘lqin spektrini ajratish mumkin. Panjara formulasidan ko‘rinadiki,

 - m chi tartibli spektrda  farqli ikkita yaqin spektral bosh maksimumlar orasidagi burchak masofa. Soddalik uchun bu yerda kichik deb hisoblanadi. ni tenglashtirib, panjaraning ajrata olish kuchini baholaymiz:

.

Shunday qilib, difraksion panjaraning yuqori ajrata olish chegarasi spektr tartibi m ga va panjara davrlarining soniga bog‘liq bo‘lar ekan.

Panjaraning davri d=10^-3 mm bo‘lsin, uzunligi L=10 sm. Unda, N=10⁵ bo‘ladi (bu yaxshi panjara). Ikkinchi tartibli spektrda panjaraning ajrata olish qobiliyati R=210⁵ ga teng bo‘ladi. Bu shuni anglatadiki (=550 nm) to‘lqin uzunlikli spektrning ko‘k sohasida panjaraning eng kichik ajrata olish chegarasi ga teng bo‘ladi. Bunday shartda va li panjaraning ajrata olish chegarasi ga teng bo‘ladi.