Fuqarolik jamiyati taraqqiyotida

Mahalliy (yoki munitsipal) boshqaruv – ma’muriy-hududiy birliklardagi 
aholining manfaatlarini ifodalaydigan va saylab qo’yiladigan organlar hamda 
ularning ma’muriy apparati tomonidan amalga oshiriladigan mahalliy ahamiyatga 
molik ishlarni boshqarish. 
Manfaat – individ va ijtimoiy guruhlar faoliyatinting asosiy sababi. 
Manfaatlar – lot. interest ahamiyat kasb etish, muhim; obyektiv ravishda 
ahamiyat kasb etgan, inson, jamoa, millat, jamiyat kabilar uchun zarur bo’lgan zaruriy 
ehtiyojlar; kimgadir farovonlik bag’ishlaydigan, kimgadir foyda keltiradigan narsalar.
Manfaatlar guruhlari – unga a’zo bo’lgan kishilarning manfaatlarini boshqa 
guruhlar va siyosiy institutlarning o’zaro munosabatlarida, shuningdek, o’z guruhi ichida 
ifoda qilish uchun tuzilgan ixtiyoriy tashkilotlar. 
Manfaatlar to’qnashuvi – shaxsiy (bevosita yoki bilvosita) manfaatdorlik 
shaxsning mansab yoki xizmat majburiyatlarini lozim darajada bajarishiga ta’sir 
ko’rsatayotgan yoxud ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan hamda shaxsiy 
manfaatdorlik bilan fuqarolarning, tashkilotlarning, jamiyatning yoki davlatning 
huquqlari va qonuniy manfaatlari o’rtasida qarama-qarshilik yuzaga kelayotgan yoki 
yuzaga kelishi mumkin bo’lgan vaziyat. 
Marginal – (fr. “marginal”) ikkinchi darajali, oxirgi, chetda turuvchi; 
siyosatshunoslikda – oldingi ijtimoiy aloqalarini yo’qotgan, yangi hayot shart-sharoitlariga 
hali moslasha olmagan, qandaydir ijtimoiy guruhlar orasida yoki eng chekkasida turgan 
ijtimoiy odam, jamiyatning sirtida qolgan: lyumpen, miskin va hokazo. 
Mas’uliyat odamning xar bir amali, faoliyati mahsulini to’liq tasavvur qilgan 
holda uning o’zi va o’zgalar uchun nima naf keltirishini anglay olish qobiliyatidir. 
Mas’uliyatni his qilgan inson o’z ishini doimo puxta rejalashtirib, uning oqibatlarini 
oldindan tasavvur qila oladi va zarur natijaga erishish uchun butun kuchi va 
salohiyatini safarbar etishga qodir bo’ladi. 
Mentalitet – frans.mentalite, lot mentalis-aqliy, ruhiy, ma’naviy, aql 
yo’nalishi aql bichimi, aqliy yetuklik, zakovat; ma’lum shaxs, ijtimoiy guruh 
(kichik, katta, milliy) uchun xarakterli bo’lgan dunyoqarash, dunyoni anglash, atrof 
voqelikni qabul usuli; fikrlash tarzi. 

---

143 
Mexanizm – yunon. mechane-qurol, inshoot; harakat va tezlikni amalga 
oshirish yoki uzatish qurilmasi. Siyosatda ma’joziy ma’noda biron-bir reja, dastur, 
maqsadni amalga oshirish yo’l-yo’riqlarini va vositalariga nisbatan qo’llaniladi. 
Millat – til, ma’naviyat, milliy o’zlikni angash ruhiyati, urf-odatlar, an’analar va 
qadriyatlar yagonaligi asosida muayyan hududda yashovchi iqtisodiy aloqalar bilan bog’langan 
mustaqil subyekt sifatida o’ziga xos moddiy va ma’naviy boyliklarni yaratuvchi kishilarning 
etnik birligidir.