Г. А. Тоштемирова1, Н. А. Циферова1,2, С. И. Рустамова

ГЛИЦИРРИЗИН КИСЛОТАСИ ВА УНИНГ ҲОСИЛАЛАРИНИ КАЛАМУШ ТИМОЦИТ ҲУЖАЙРАЛАРИ ПРОЛИФЕРАЦИЯСИГА ТАЪСИРИ.
Г.А. Тоштемирова, Н.А. Циферова, С.И. Рустамова, Р.Ш Курбанназарова, П.Г. Мерзляк, Р.З. Сабиров

Ушбу тадқиқот ишида каламуш тимоцитлари пролиферациясига глицирризин кислотаси (ГК) ва унинг ҳосилаларининг дозага боғлиқ таъсири ўрганилган. ГК ушбу жараённи дозага боғлиқ ингибирлади, лекин энг юқори концентрацияда ҳам пролиферациясини тўлиқ тўхтатмади. α-глициррет кислотаси кичик концентрацияларда ингибирловчи таъсир кўрсатди, юқори концентрацияларда эса тимоцитлар пролиферациясини назоратга нисбатан оширди. β-глициррет кислотаси кичик концентрацияларда кучли ингибирловчи таъсир кўрсатди ва юқори концентрацияларда ҳужайра ўлими кузатилди. Карбеноксолон (β-глициррет кислотасининг гемисукцинил ҳосиласи) етарлича ингибирловчи ва цитотоксик таъсирга эга, лекин β-глициррет кислотасига нисбатан фаоллиги анча паст эканлиги аниқланди.

Калит сўзлар: тимоцитлар, пролиферация, ҳужайра ўлими, глицирризин кислота, альфа- ва бета- глициррет кислоталар, карбеноксолон.


EFFECT OF GLYCYRRHIZIC ACID AND ITS DERIVATIVES ON THE THYMOCYTES PROLIFERATION.
G.A. Toshtemirova, N.A. Tsiferova, S.I. Rustamova, R.Sh. Kurbannazarova, P.G. Merzlyak, R.Z. Sabirov

In this study, the dose-dependent effects of glycyrrhizic acid (GL) and its derivatives on rat thymocyte cell proliferation were investigated. GL inhibited this process in a dose-dependent manner, but did not completely stop proliferation even at the highest concentration tested. α-glycyrrhetinic acid exhibited an inhibitory effect at low concentrations, whereas at higher doses it enhanced the thymocyte proliferation. β-glycyrrhetinic acid demonstrated a strong inhibitory effect at low concentrations, and cell death was observed at higher concentrations. A hemi-succinyl derivative of β-glycyrrhetinic acid, carbenoxolone, was found to have an inhibitory effect and cytotoxicity, which were, however, considerably weaker comparred to β-glycyrrhetinic acid.

Key words: thymocytes, proliferation, cell death, glycyrrhizic acid, α- and β-glycyrrhetinic acid, carbenoxolone.