G. A. Xudoynazarova yuqori molekulyar birikmalar


III. POLIKONDENSATLANISH REAKSIYALARI


Download 210.34 Kb.
bet10/27
Sana03.12.2023
Hajmi210.34 Kb.
#1799768
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27
Bog'liq
Yuqori molekulyar birikmalar kimyosidan laboratoriya mashg-fayllar.org

III. POLIKONDENSATLANISH REAKSIYALARI 

3.1.-laboratoriya mashg’uloti 

ADIPIN KISLOTASINING ETILENGLIKOL BILAN

POLIKONDENSATLANISHI 

Ishning maqsadi: Polikondensatlanish reaksiyasiga haroratning ta’sirini
o’rganish. 


Reaktivlar: Adipin kislotasi, etilenglikol, n - toluolsulfokislota, xloroform,
etanol, KOH (0,1 n spirtli eritmasi), fenolftalein, inert gaz (yoki azot) 


Idish va asboblar: 100 ml li
4 bo’g’izli

kolba, mexanik aralashtirgich, 


termometr (200°C), sovutgich, shisha tayoqcha, stakan yoki kolba, rezina nok
(kapillyarlik), soat oynasi, elektr isitish asbobi. 


Ishning bajarilishi: Reaksiya olib borilayotgan kolbaga (8 - rasm) 9,5 ml
(0,1 mol) adipin kislotasi va 0,152 g (0,8 mol) n-toluolsulfokislota solinadi. Dastlab 
qizdirilgan Vud qotishmali hammomga kolba o’rnatiladi. Naychadan inert gaz
o’tkazib quyiladi va polikondensatlanishni 150°C da olib boriladi. Termometr 
o’rnatilgan joydan reaksiya davomida namuna olib turiladi. Birinchi namuna 45
minutda, keyingilari esa har 15 minutda olib turiladi. Tajribani 160°C, 170°C va 
180°C larda ham takrorlash mumkin. Kolbadan namuna olayotganda
aralashtirgich to’xtatib turiladi va kapillyarli rezina nok bilan 1 ml namuna 
olinadi. Olingan namuna juda tezlik bilan tortilgan stakanga puflab tushiriladi.



14

8-rasm. Polikondensatlanish reaktori 

So’ng stakanga 10 ml xloroform quyiladi va ustiga 10 ml etil spirti qo’yilib 


polimer eritmasi hosil qilinadi. Eritma 0,1 n KOH ning spirtli eritmasi bilan
titrlanadi. 
Reaksiya uchun balans tenglamasi yozilsa quyidagi formula hosil bo’ladi:
W = SN

o
+ (1 - P) 18N


o
+ 190 r N

o


W - reaksion aralashmadan olingan namunaning og’irligi, g;
N
o

- namunadagi bo’g’inlarning mollar soni,


r- reaksiyaning tugallanish darajasi,
g - katalizatorni mollar sonini bo’g’inining mollar soniga nisbati.
190 - n-toluolsulfokislotaning molekulyar massasi. 
g=0,004 ga teng, S esa bir efir bog’iga to’g’ri kelgan polimer bo’g’inining
molekulyar og’irligi: 
108
2

2


2







O

H

M

M

M

S

B

D

a
M

a
- adipin kislotaning, M


D
- esa etilenglikolning molekulyar massasi. Olingan 

namunani titrlash uchun sarf bo’lgan ishqor miqdori B quyidagi formula bilan


topilanadi: 
B = (l - P) N
o
+ r N

o


B ning ma’lum qiymatlarida polimerning molekulyar massasi hisoblanadi.


rE


r

S

E

P

P

n







190

18
1


1



15


Bu yerda

B

W

E

; tekshirilayotgan sistemaga yuqoridagi formula shunday 

yoziladi:



E

E

P

P

n
004

,
0


76

,
108

18
1
1






Olingan natijalar asosida


)
1

(
1



P

ni vaqt bilan o’zgarish grafigi chiziladi. 

Hosil bo’lgan to’g’ri chiziqning tgα sidan reaksiyaning tezlik konstantasi topiladi.


Shu grafik yuqorida qayd etilgan 4 xil haroratga chizilib, har biri uchun tezlik 
konstantasi topiladi. So’ng








T


f

K
1
lg

grafigidan E (faollanish energiyasi) topiladi.


E = tgaK kJ/mol, E = 19,15 tga kJ/mol 

Download 210.34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling