G. A. Xudoynazarova yuqori molekulyar birikmalar

V. DESTRUKSIYALANISH REAKSIYALARI 

5.1.-laboratoriya mashg’uloti 

POLIVINILXLORIDNING TERMIK DESTRUKSIYASI 

Ishning maqsadi: polivinilxloridning termik desturuksiyasini inert gaz
atmosferasida tekshirish.


Reaktivlar: polivinilxlorid, NaOH va HCl ning 0,05n eritmasi.

Idish va asboblar: polivinilxloridning termik desturuksiyalash uchun
ishlatiladigan asbob ( - rasm), 6 dona 250 ml hajmli konussimon kolba, elektr 
plitka, azotli gaz balloni.

- rasm. Termik desturuksiyasini o’tkazish uchun 

foydalaniladigan asbob


Ishning bajarilishi:
1) polivinilxloridning termik desturuksiyasini inert gaz atmosferasida
o’tkazish.
2) Destruksiua natijasida hosil bo’lgan xlorid kislotasi orqali destruksiya
darajasini aniqlash. 
-rasmda ko’rsatilgan uskunaning germetikligi tekshiriladi. Buning uchun
(2) quritgich orqali gaz ballonidan 1 sekundda 1 ta pufakcha hosil bo’ladigan 
o’zgarmas tezlikda azot yuboriladi. O’zida 15 ml distillangan suv tutgan 250 mlli
konussimon kolba (7) orqali gaz chiqishini kuzating. Yetarli germetiklikka 

---

23

erishgach (2) va (7) idishlardagi gazning burkishi tezlashadi va (5) kran
berkitiladi. Elektr plitkani (3) tokka, sovutgich (4) ni esa suvga ulab, (10) suvni 
qaynaguncha qizdiriladi. NaOH ning 0,05n eritmasidan 5 ta 250 ml li
konussimon kolbaga 15 ml dan quyiladi. Kolbalarni navbat bilan ajralib 
chiqayotgan vodrd xlorid gazini yuttirish uchun (9) naychani kolbaga tushuriladi.
(8) qalpoqsimon qopqoqni olib (1)kosachaga (0,12 – 0,20g) polivinilxlorid 
namunasini (1) kosachaga joylashtirib, maxsus ilgichga osiladi va kolbaga
tushuriladi, Asta –sekinlik bilan (6) kran ochiladi. O’tayotgan vodorod xlorid 
gazining o’tishi sekundiga 1 ta pufakcha bo’lishi kerak. Gazning yutilishini 10,
15, 20,25 va 30 minut davomida o’tkaziladi va har bir kolbadagi ortiqcha NaOH 
eritmasini vodorod xloridning 0,05 n li eritmasi bilan titrlavadi.
Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi: 
№
0,05n

li
NaOH

miqdori,
ml

Gazning
yutilish 

vaqti,
minut

Titrlash

uchun

ketgan HCl

miqdori, 
ml
Ajralgan 

HCl
miqdori, 

ml
Reaksiya 

boshlanishidan

ajralgan HCl 
miqdori, ml
0
15 

0

1

15 

10

2
15 

15

3
15 

20