Gandbol o'yini qoidalari Reja: Gandbol o‘yinining asosiy qoidalari

Gandbol bo‘yicha musobaqalar qoidasi 
O‘yin oldidan hakam jamoa sardorlarini chaqiradi va qur’a 
tashlaydi. Qur’ada yutgan tomon o‘yinni boshlaydi va maydonning 
xohlagan tomonini egallaydi. 
O‘yin maydon markazidan hakamning hushtak chalishi va to‘pni 
xohlagan tomonga tashlashi bilan boshlanadi. Darvozaga to‘p 
kiritilgach, o‘yin qaytadan maydon markazidan, to‘p qo‘yib yuborgan 
jamoa tomonidan boshlanadi. 
To‘pni sheriklarga bir yoki ikki qo‘llab oshirish, to‘pni qo‘lning har 
qaysi qismi bilan oshirish yoki tutish mumkin. O‘yinchi to‘p bilan uch 
qadamdan ortiq yurmaydi, u to‘pni ikki qo‘lda sherigiga oshirishi yoki 
zarba berishi lozim. To‘pni ikkinchi marta olib yurish man etiladi. 
To‘pni qo‘lda 3 soniyadan ortiq ushlab bo‘lmaydi. Agar to‘p raqibda 
bo‘lib, bir qo‘lda tutib turgan bo‘lsa, uni urib chiqarish mumkin, ikki 
qo‘lida bo‘lsa, urish mumkin emas. 
O‘yin qoidasi buzilsa, to‘p boshqa jamoaga beriladi va o‘yin erkin 
to‘p tashlash bilan boshlanadi. Erkin to‘p tashlash erkin zonadan 

---

tashqari joyda, hakam hushtagisiz boshlanadi. Bunda hujum qilayotgan 
jamoa o‘yinchilari zonadan tashqarida bo‘lishlari kerak. 
Agar o‘yin paytida to‘pni ikki o‘yinchi ushlab qolsa, tortishuv to‘pi 
belgilanadi. Bunda har ikkala jamoa o‘yinchisi to‘pdan 3 metr 
uzoqlashishi zarur, shunda u to‘pni yerga urib o‘yinga kiritadi. Har 
ikkala jamoa o‘yinchilari bir paytda xato qilsa yoki qandaydir sababga 
ko‘ra o‘yin to‘xtatilganda ham tortishuv to‘pi belgilanadi. 
Agar to‘p maydon chizig‘idan chiqib ketgan bo‘lsa, o‘yinchi to‘pni 
oyoqni yerdan uzmay, chiziq ortidan bir yoki ikki qo‘li bilan o‘yinga 
kiritishi mumkin. 
Darvozaga zarba berayotganda chiziqni bosish yoki darvoza 
maydoniga kirish mumkin emas, to‘pni uloqtirgandan so‘ng u chiziqdan 
o‘tsa xato hisoblanmaydi. Darvoza maydonida faqat darvozabon 
o‘ynaydi. U to‘pni har qanday usul bilan (qo‘l, oyoq, tizzalari va boshi 
bilan) to‘xtatish huquqiga ega. To‘pni darvoza maydonida turib uzatish 
mumkin emas. Agar himoyachi o‘z darvozaboniga uzatgan to‘p 
darvozaga o‘tib ketib uni darvozabon to‘xtatsa, 7 metrli jarima to‘pi 
belgilanadi. 
Qo‘l to‘pi faqat qo‘llar bilan o‘ynaladi. Agar o‘yinchi uni oyog‘i 
bilan tepsa, hakam unga erkin to‘p tashlash bilan jarima beradi. Vaqtni 
cho‘zish uchun ataylab oyoq bilan o‘ynagan o‘yinchi maydondan 
chiqarib yuboriladi. Darvoza maydonidagi yoki dumalayotgan to‘pni 
olish mumkin emas. 
O‘yinchini to‘p bilan qo‘rqitish mumkin emas, buning uchun 
o‘yinchi maydondan chiqariladi. Raqib to‘pni darvozaga tashlayotganda, 
uning qo‘lini ushlab qolgan o‘yinchi maydonda yetti metrli jarima to‘pi 

---

bilan jazolanadi. Hujumchini turtish, mayka yoki trusigidan tortish, 
himoyalanish uchun o‘z darvoza maydoniga kirish taqiqlanadi. 
Maydondagi to‘pni o‘z darvoza maydoniga olib kirish mumkin 
emas, buning uchun 7 metrli jarima beriladi. Agar to‘p himoyachidan 
maydon tashqarisiga chiqib ketsa, burchak to‘pi belgilanadi. U yon 
chiziq va darvoza chiziqlari kesishgan joyda bajariladi. To‘p hakam 
hushtak chalganidan keyin otiladi. Burchak to‘pi darvozaga kirib ketsa 
hisoblanadi. 
Darvozabon ham o‘z darvoza maydonidan to‘pni raqib darvozasiga 
yo‘naltirib gol urishi mumkin. Darvozabon maydonga chiqib 
qo‘shimcha o‘yinchi bo‘la oladi, lekin u markaziy chiziqdan o‘tib ketsa, 
to‘p jamoadan olib qo‘yiladi. Agar to‘pni darvozabon to‘xtatsa yoki u 
to‘pni urgandan so‘ng hujumchi darvoza chizig‘idan tashqariga chiqib 
ketsa, to‘pni o‘z sheriklariga yetkazib bera olishi mumkin. 
Darvozabonga o‘z maydonidan to‘p bilan chiqish, maydon chizig‘i 
tashqarisidagi to‘pni tutib olish (xatoga yo‘l qo‘yilgan deb, 9 metrli 
jarima beriladi), to‘pni urishga tayyorlanayotgan o‘yinchini turtish yoki 
unga tahdid solish (7 metrli jarima to‘pi beriladi yoki maydondan 
chiqariladi) man etiladi. Maydondan chiqarilgan darvozabon o‘rnini 
zaxiradagi o‘yinchi egallaydi, lekin maydondagi bir o‘yinchi chiqarib 
yuboriladi. 
Gandbolda erkin to‘p, yetti metrli jarima va aybdor o‘yinchini 
vaqtincha maydondan chiqarib yuborish singari uch xil jazo turi bor. 
Buzilgan qoida unchalik qo‘pol bo‘lmasa, o‘sha joydan erkin to‘p 
tashlash belgilanadi. Qo‘pol xato uchun o‘yinchi 3 va 5 daqiqaga yoki 
o‘yin oxirigacha almashtirishsiz o‘yindan chetlashtirilishi mumkin. 

---

Bunda jamoa bir o‘yinchisiz o‘yinni davom ettiraveradi. Agar hujumchi 
gol urayotganda qoidani buzsa, darvoza tomonga 7 metrli jarima 
belgilanadi, ba’zida o‘yinchi maydondan chiqarib yuborilishi mumkin. 
To‘qqiz metrli jarima to‘pi. Bunda raqibning jamoa a’zolari 9 metrli 
chiziqdan ortda turadilar. Himoyalanayotgan jamoa a’zolari esa 
darvozabonga orqa o‘girib turadilar (96-rasm). Zarba berilayotganda 
hakam hushtak chalishi shart emas. To‘pni darvozaga to‘g‘ridan to‘g‘ri 
emas, balki uni o‘zaro oshirib turib ham urish mumkin. 
Yetti metrli jarima to‘pi gandbolda katta jazo hisoblanadi. Uni 
darvozabondan tashqari har qanday o‘yinchi bajarishi mumkin. Zarba 
chog‘ida barcha o‘yinchilar 9 metrli chiziqdan tashqarida turadilar. 
Zarba berayotganda 7 metrli chiziqni bosish, tayanch oyoqni yerdan 
uzish mumkin emas. Qoidani buzib urilgan gol hisoblanmaydi, o‘sha 
joydan erkin to‘p belgilanadi. 7 metrli jarima to‘pi paytida darvozabon 
darvozadan 3 metrdan ortiq chiqishi mumkin emas.