Gastronomiya-muayyanmamlakatyokimintaqaningmadaniyativaoziq-ovqato‘rtasidagimunosabatlarnio‘rganadiganfan. Gastronomiktamoyillargako‘ra, taom nafaqatsan’at, balkifanhamdir

Gastronomikturlarningmaqsadiuyokibumamlakatoshxonasiningxususiyatlaribilantanishishdaniboratbo‘lib, bundabirnechatansiqtaomlarnitatibko‘rishyoxudko‘plabtaomlarniiste’molqilishemas, balkiasrlardavomidasaqlanibkelganmahalliyretseptlarnivaurf-odatlarnio‘zidajamlaganmilliytaomlardanbahraolishvaularnitayyorlanishmadaniyatibilantanishishdaniboratbo‘ladi.
Gastronomiksayohat – bundasayohatchiuyokibumamalakatto‘g‘risidagitushunchaniizohlashbilanbirga, milliytaomorqalishumamlakatxalqiningruhiyatinio‘rganadivauningmentalitetihaqidama’lumotoladi. Shundayqilib, gastronomiyaturizmi – bumamlakatlarvaqit’alarbo‘ylabsayohatqilishhisoblanib, maqsadimahalliyoshxonaxususiyatlaribilantanishishhamdakelgansayyohlargaantiqataomvamahsulotlardantatibko‘rishgaimkonyaratadi.




Gastronomiktur- xizmatsifatidanafaqatsayohatqilishbo‘libhisoblanadi, balkidunyoningboshqabirorjoyidatakrorlanmaydiganvabetakrorta’mgaegabo‘lganmasalliqlardantarkibtopganma’lumbirhududdaginauchrovchitaomlarnitatibko‘rishgaqaratilgantadbirlarmajmuigakiradi.
Gastronomiyaturizmiturigaqiziqishyildan-yilgaoshibbormoqda. Buqiziqishko‘proqBuyukBritaniya, ItaliyavaPerudakengommalashib, yildan –yilgagastroturistikmarshrutlarishlabchiqqanmamlakatlarsonitoboraortibbormoqda. Bundayqiziqishningoshishiturizmningboshqaturlarinihamrivojlantirishgazaminyaratmoqda. Insonlardamolishiningbuturiniyarimfabrikatmahsulotlarniiste’molqilishko‘ngligaurganidanso‘ng, ko‘ngliistagantaomniaslholidatatibko‘rishgaintilish, debhamtushunishmumkin.
Gastronomiyaturizmibirinchinavbatdagurmanlar, ya’nimazzalitaomistovchilaruchunjozibadorbo‘lib, ulargatansiqtaom, bunafaqategulikbalki, ko‘tarinkikayfiyatbag‘ishlovchilahzalarhisoblanadi. Ikkinchidan, gastronomiksayohatlarishfaoliyatiovqattayyorlashvatanovvulqilishgabevositabog‘liqbo‘lgankasbegalarini- xususanrestoranboshqaruvchilarini, tatibko‘ruvchilar (degustatorlar), restorantanqidchilarikabiinsonlarnio‘zigajalbqiladi. Buinsonlargastroturlargao‘zlarinikasbiymahoratlarinioshirishga, bilimlarinioshirishvako‘nikmalarinimohironaboshqarishgayo‘naltirishmaqsadidagastroturlargachiqishadi. SHundankelibchiqib, bugastronomikturlardaengmohirboshoshpazlar (shef-povarlar)daniboratmaster-klasslarbo‘lib, bundaularo‘zkasbiysirlaribilanbajonidilbahamko‘rishadi. Nihoyatgastronomikturlardaturistikkompaniyavakillario‘ztijoratinikengaytirishmaqsadidakulinarsayohatlargachiqishadi.

Bugungikundaaholiqatlaminingquyidagivakillarigastronomikturistlarnihosilqiladi:

14.1-rasm.Gastronomikturistlarningtarkibi

Gastroturlarikkiturga: qishloq («yashil» debnomlanuvchi) vashahargastroturlarigabo‘linadi. Buningo‘zigaxosfarqishundaki, qishloqjoyigasayohatgachiqayotganturistekologiktozamahsulotnitatibko‘rishgayo‘naltirilgandir. Masalan: «yashil» turlardao‘rmonlardao‘sibturganyovvoyimevalarniyig‘ish, dalalardao‘sibyotganmevavasabzavotlarniyig‘ish, ruxsatberilganjoylardaovqilishvavinoishlabchiqarishyo‘llaribo‘ylabsayohatnitaklifqiladi. Shahargastroturlarikonditerfabrikasigasayohatniyokikichikkolbasasexi, shusexqoshidajoylashganrestoranvashuerdatayyorlanadigantansiqtaomseximahsulotlaribilantanishtiriladi.

Bundantashqari, bizlargabirhududningturli-xiltaomlarivabirxiltaomniturlixilmamlakatlardatayyorlanishibilanhamaynanshugastroturlartanishtiradilar. Bujudahammashhurbo‘lganfransuz,bolgarvinolarituribo‘libsayyohlarniuzumishkomlaribo‘ylabsayohatga, uzumyig‘ishgavavinolartatibko‘rish (degustatsiyasi)gachorlaydi.
Gollandiya, ShveysariyavaItaliyagapishloqliturlardasayohatchilarpishloqlarniengsaranavinitatibko‘rishivapishloqliyarmarkalargatashrifbuyurishimumkin. Germaniya, Avstriya, Chexiya, Belgiyabo‘ylabpivoturlaridabuichimlikishqibozlarigapivoningturlixilligidantashqari, pivotayyorlanishxonalari, mashhurpivobarlarivafestivallarga(masalan: Oktoberfest) tashrifibilanhamajralibturadi. Shunita’kidlashjoizki, harbirdavlatnio‘zigaxosgastroturizmsalohiyatimavjuddir.

Zeroharbirdavlatningo‘zigaxosmilliyoshxonasivaundaboshqabirmamalakatdatakrorlanmaydigan, asrlaroshasaqlanibkelayotgan, o‘ziningtakrorlanmasmehmondo‘stligivamilliytaomlaribo‘lganoshxonasimavjuddir. Masalan, Yaponiyadaturistlargidboshlovchiyordamidaularningmilliytaomibo‘lgan «sushi»nitayyorlashuchunmahsulotlarharidqilishadivasayyohlarko‘zoldidamashhurboshoshpazlar (shef-povarlar) tomonidan «sushi» tayyorlanadi. PastanazarimizdaItaliyasarhadlaridanchiqibketganjudahamoddiytaombo‘lib, ko‘ringanibilan, kulinarsayohatdaturistbutaomniturlixilligi, uningtakrorlanmasta’mivabirxilretseptdaturlixiloshpazlartomonidantayyorlanganpastaningmo‘jizaviyta’mibilantanishadihamdaunibir-biribilanqiyoslaydi.

O‘zbekistondahamturbiznesningbuyo‘nalishibo‘yichaafzalliklarinitushunayotganturfirmalarsonitoborako‘paymoqda. Bizdaasosan «yashilgastroturizmkengrivojlanadi», deganfikrdamiz, chunki, O‘zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 2012yil 10oktyabrda «Umumiyovqatlanishtashkilotlarifaoliyatinitakomillashtirishvaxodimlarmalakasinioshirishbo‘yicha» Qarori²gaasosanO‘zbekistonoshpazlaruyushmasiqoshidamilliyoshpazliksan’atixalqaroMarkazitashkiletildi. Ushbuqarorbilanuningvakolatikengaytirildihamdamustahkamlandi. Uzoqtarixgaegaan’analarningborligivamilliytaomlarningturli-tumanligio‘zbekoshpazchiliginingxorijiymamlakatlardakengommalashishigaolibkelishiushbuhujjatdao‘zaksinitopgan. Buninguchunbizdamavjudqadimdanshakllangan,ekologiktozavainsonorganizminitetikqiladiganmilliytaomlarimizdegustatsiyasinitashkilqilishlozimbo‘lmoqda. Bundaantiqamilliytaomlarimizorqaligastronomiyaturizminiqishloqturizmibilanbog‘lashimkoniyatiyaratilmoqda. Darhaqiqat, viloyatlardajoylashganqishloqlardafaqatshujoygaxosbo‘lgantayyorlanadigantaomlarmavjudbo‘lib, uningmazasivatarkibiboshqaviloyatqishloqlaridatakrorlanmaydi. Aynanshujihatibilanbundaytaomlarxorijiyturistlarvamahalliyaholiuchunhammazalihisoblanadi.