Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.76 Mb.
bet67/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

Гидросфера — сув цобири. Гидросфера умумий цажмининг 94% океан
ва денгизлардир. 4% ер ости сувларига, 2% часи муз ва цорларга (асосан,
Арктика, Антарктика ва Гренландияда), 0,4% чуқурликдаги сувларга
(ҳарёлар, куллар, ботцоқликларга)
турри келади.
Литосфера — қаттиц Ер цобири.
Литосфера Ер пусти ва мантиянинг
юқори қисмидан иборат бўлиб, «Ернинг қаттиц тош қисми» дейилади.
Унинг таркиби ва хусусиятлари цацид а асосан тахминий маълумотларгина
бор, чунки Ер пустининг энг устки
қисминигина (1—13 км гача) бевосита кузатиб бўлади. Ернинг чуқур қатламлари туррисидаги маълумотлар
эса турли хил геофизик усуллар натиж асида олинади. Улардан энг ишончлиси буйлама ва кундаланг тўлқинларининг Ерда тарцалиши ва тезлигига асосланган сейсмик усулдир.
Литосфера юқори қисми Ер пусти
бўлиб, таркиби хилма-хил ва энг мураккаб сферадир.
Ер пустининг тагида мантия ж ойлашган. У уч қатламдан иборат бўлиб, Мохоровичич юзасидан 2900 км
гача чуқурликка чўзилиб, уш а ерда
Ернинг ядроси билан чегараланади.
В ва С қатламлар юқори мантияни
(цалинлиги 850—900 км ), Д қат лам
қуйи мантияни ташкил этади (цалинлиги 2000 км ча). Юқори мантиянинг
қуйи қисми уиииг хоссаларини кашф этган сейсмолог номи билан — Гутенберг қатлами (астеносфера), деб аталади. Гутенберг қатламида сейсмик
тўлқинларнинг тарцалиш тезлиги ундан юқори ва пастдаги қатламлардагидан кичикроқ. Пастроқдаги С қатлам (Голицин қатлами); сейсмик тўлқинлар тезлиги пастга томон орта боради. Буйлама тўлқинлар 8— 11,3
км/сек гача, кундаланг тўлқинларнинг
тарцалиш тезлиги 4,9—6,3 км/сек гача етади.
Ер маг изи — ўртача цалинлиги 3400
км. Ташқи магиз (Е қатлам) 2100
км га ва оралиц магиз (Г қатлам)
200 км га тенг. М арказий магиз 1100
км ни ташкил этади.

ЗЕРКАЛОСКЛАДЧАТОСТИ
Бурмаланиш юзаси. Бир стратиграфии
қатлам буйича бир гурух, бурмаланиш
кулфларини тўташтириб тўрган деб
ф араз цилинган юза. Б. ю. горизонтал, қия, буртма (антиклннорийларда) ва букилган (синклинорийларда)
хамда мураккаб зинасимон шаклда
бўлиши мумкин. Б. ю. нинг шакли
тектоник рельеф билан боғлиқдир.



Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling