Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.76 Mb.
bet66/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

ЗЕМНЫЕ ОБОЛОЧКИЕр к;обиглари — магнитосфера. Е. нинг энг
ташқи ва энг қатта кйсми Ерга энг
яқин фазо — магнитосферадир, унинг физик хоссалари Ернинг магнит майдонига ва бу майдоннинг космик зарралар оқими билан ўзаро таъсирига
боглиц. Космик зондлар ва Ернинг
Сўнъий йулдошлари ёрдамида текширишлар Ер доимо Куёшдан келадиган корпускуляр нурлар оқими (қуёш шамоли)да туришиии курсатади. Ер орбитаси яқинида бу зарралар оқимининг тезлиги 300 дан 800 км/сек гача етади. Куёш плазмасида кучланганлиги ўртача 4,8—103 А/м (6.1025) га тенг магнит майдони мавжуд фаоллиги натиж асида магнитосфера ўзгаради. Ушбу ж араён туфайли цуёш
шамоли ва унинг магнит майдонида
сезиларли ўзгариш юз беради, яъни
магнит бурони пайдо бўлади. Магнит
бурони туфайли атмосферанинг говори қатлами цизиб, зарралар ионланиши ортади, тезлашаДи, қутб ёгдусининг эркинлиги кучаяди, электромагнит шовкинлари ҳосил бўлади, цисца
тўлқинли радиоалока бўзилади ва х.
Геомагнит майдон Ернинг радиақия
миитацасини ҳосил қилади, бу эса
космик кемаларнинг космосда учиши
учун хавфлидир.
Атмосфера Ерни ураб олган ва у
билан бирга айланадиган цаво мухити
тушунилади. Е. нинг географик ц. да
юз берадиган физик, кимёвий ва биологик жараёнлар учун асосий энергия
манбаи, яъни Куёшдан тарқаладиган
электромагнит нурлар Ер сиртига атмосфера орцали ўтади. Атмосфера
рентген ва гамма нурларни ютиб.
биосферани зарарли таъсирлардаи
сацлайди. Атмосферада ҳарбонат ангидрид ва сув буглари бўлгани учун
Куёш нурланиши энергиясининг 48%
Ер сиртига етиб келади. Атмосферада
бур, томчи ва муз кристаллари кўринишида (1,3—1,5) • 1016 кг сув бор.
Атмосфера космик нурларнинг маълум қисмини цам «ушлаб» цолиб, Ерни метеоритлар зарбасидан сацлайди.
Куруцлик ва денгиз устида, турли баландлик ва кенгликларда атмосфера
турлича цизигани учун унинг босими
турлича тацсимланади. Шу сабабли,
умумий атмосфера ^арақати вужудга
келади. Иссиқлик алмашуви, намлик*
нинг айланиб юриши ва атмосфера
^арақати ицлимни вуж удга келтира
диган асосий омиллардан бири.

Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling