Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.76 Mb.
bet70/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

ИГЛОКОЖИЕИгнатанлилар— симметрик беш шуълали ва махсус сувдон цурилмасига эга бўлган, ф ақат денгизда яшовчи умўрткасиз жоиивор турлари).
Кўпчилик И. вакилларининг арагонитдан иборат скелети бор. Бу скелетлар
қатак микроқурилмали, ўзаро бирбири билан уралиб, усиб кетган қатаксимон усимталардан иборат. Денгиз тубларида бемалол ^арақат қилувчи ёки махсус бўринли усимтаси
ёрдамида ёпишиб яшайди. Икки турга бўлинади: поясимон ёки ёпишган
ва енгил харақатланувчи ёки ёпишмаган хиллари (Кембрийдан хозиргача
яш амокда).

ИГНИМБРИТИгнимбрит ( 1§пех
— олов, аланга; Ьг11 — туфон, бурон).
Фанга М аршалл 1935 й. киритган.
Унинг фикрича, И. йирик, юкори ^ароратга эга бўлган вулкан булакчалар билан туйинган булутсимон вулкан тузонларидан ҳосил бўлган т. ж.
Бу булакчаларнинг ҳарорати юкори
(830—900°) бўлгани учун улар ер
юзасига тушганда бир-бири билан
бирикишиб кетади. В. И. Владовец.
Д. Стейнер ва бошқа олимларнинг
фикрича, зозирги вақтда «игнимбрит»
тушунчасини қуйидаги маънода ишЛатиш тавсия цилинади. И. умумий
геологик тушунча бўлиб, бир неча кв.
км га тарқалган куй и кием да юмшоқ
линзалардан, юқорисида — лавасимон
ж инслардан иборат бўлган мураккаб
геологик жисмлар. Ўрта Осиёда И. девон, ҳарбон ва
пермь даврларида кенг тарқалган
(Ж ан. Тянь-Ш ань, Чотцол ва Қурама
тоғлари).


ИЗВЕРЖЕНИЕ ВУЛКАНАВ ўлкан отилиши. Цизиган ёки иссиқ, қаттик, суюк ва газсимон вулкан моддаларининг ер юзасига отилиб чициш
жараёни. В. о. бир цанча лава оқизиб
чиҳарадиган ёки кетма-кет портлашлар ҳолида иамоён бўлиши мумкин.
В. о. нинг бир неча тури мавжуд:
ёрицли, чизикли, эксплозив, экстрўзив
ва аралаш портлаш хиллари. Кўпинча
В. о. йнсоният ва атроф мухит учун
жуда қатта фалоқат келтиради. Шунинг учун цам В. о. ни олдиндан билиш мучимдир. Вулканшунос олимлар
томонидан ТВ. о. олдиндан башорат
килишнинг бир канча белгилари аникланган. Вулкан газлари ва куллар
таркибининг ўзгариши В. о. нинг да--
ракчиси хисобланади. Мае., вулкан
газлари таркибидаги (О Н )—1 кўпайиб
кетиши В. о. дан ҳарак беради. Кўпинча В. о. вулкан зилзилаларига сабаб бўлади. Го^о В. о. дан олдин вулкан аппарата кўпчиб юқорига кўтарилиши мумкин. Бундай хал магманинг қатта босим остида юқорига томон силжишидан ҳарак беради.


Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling