Quyidagi masalaga e'tiborni qaratamiz:
1-masala. Xushbo'y hidli no'xatning oq guli navlari chatishtirilganda olingan birinchi avlod o'simliklari, qizil guli bo'lgan, ularni o'zaro
chatishtirishdan hosil bo'lgan ikkinchi bo'g'in o'simliklarida belgilarning fenotipik nisbatini hamda birinchi va ikkinchi bo'g'in hosil qilishda
ishtirok etgan ota-ona o'simliklarining genotipini aniqlang.
Yechish. Masala yechishni o'zaro ta'sir qiluvchi genlar, genotiplar va belgi jadvalini tuzishdan boshlaymiz:
Belgi
Gen
Genotip
1
.
Oq
A-b
A-bb
2
.
Oq
a-B
aa B—
3
.
Qizil
A-B-
A—B—
P
AAbb x aaBB
Gametalar: Ab aB
F
x
Aa Bb
Fenotip: qizil rangli
Genotip: Digeterozigota.
Sharh. Ota-ona o'simliklarining genotipi har ikkala gen bo'yicha gomozigota (AAbb va aaBB) bo'lib, ularning har biri bir juftdan dominant
genga (A yoki B) ega. Ushbu dominant genlar alohida-alohida gulga qizil rang bera olmaydi, shu bois ota-ona no'xatlarning rangi oq
bo'ladi.
Biroq birinchi avlod duragaylarining genotipi (AaBb) da ikkala dominant gen mavjudligi va ularning o'zaro komplementar ta'siri 9/16
qismida dominant A va B genlar mavjud bo'lganligi uchun qizil rang rivojlanadi, qolgan 7/16 qism o'simliklarning (3/16 + + 3/16 + 1/16 -
7/16) genotipi A -bb, aaB-, aa-bb bo'lib, ularda komplementar ta'sir etuvchi dominant genlardan faqat bir jufti borligi tufayli duragaylar
guli oq rangga ega bo'ladi.
P AaBb
x
AaBb
Gametalar
AB
Ab
aB
ab
AB
AABB
AABb
AaBB
AaBb
Qizil
Qizil
Qizil
Qizil
Ab
AABb
AAbb
AaBb
Aabb
Qizil
Oq
Qizil
Oq
aB
AaBB
AaBb
aaBB
aaBb
Qizil
Qizil
Oq
Oq
ab
AaBb
Aabb
aaBb
aabb
Qizil
Oq
Oq
Oq
F
2
9 ta qizil: 7 ta oq ranglik
Do'stlaringiz bilan baham: |