Genetika genetika so'zi grekcha genetikos — tug'ilishga taalluqli, aloqador degan so'zdan olingan. Genetika barcha tirik organizmlarga xos bo'lgan xususiyat — irsiyat va o'zgaruvchanlik qonuniyatlarini o'rganuvchi fandir. Irsiyat

15- masala. Otasi ham, onasi ham qora jingalak sochli oilada malla, silliq sochli bola tug’ildi. Ota va ona genotipini aniqlang.

16- masala. Paxmoq junli oq quyon bilan paxmoq junli qora quyon chatishtirilganda bitta oq, silliq junli quyonlar olindi. Masalada berilgan malumotlarga ko’ra ota va ona genotipini aniqlash mumkinmi?

17-masala. Pomidorning gomozigota uzun poyali, geterozigota qizil va yumaloq formasi, gomozigota kalta poyali, sariq va noksimon mevali formasi bilan chatishtirilgan. F₁ duragaylaring genotipini aniqlang?

18-masala. Sariq burishgan va sariq silliq no’xatlar chatishtirilib, 1;1 nisbatdagi sariq burishgan va sariq silliq no’xatlar olindi. Ota-ona genotip va fenotipini aniqlang?

19-masala. Oq rangli, yassi shaklli qovoq bilan sariq rangli, dumaloq shaklli qovoqlar chatishtirilib, 25% oq, dumaloq, 25% oq, yassi, 25% sariq, dumaloq, 25% sariq yassi mevalar olindi. Ota-ona genotiplari qanday bo’ladi?

20-masala. No’xat o’simligida doning sariq rangli bo’lishini dominant K geni, yashil rangli bo’lishini resessiv k geni, dominant silliq formada bo’lishini dominat © geni va doning burishgan shaklda bo’lishini resessiv (c) geni belgilaydi. Qanday genotipga ega bo’lgan o’simliklarni chatishtirishda, 50% burishgan donlar xosil bo’lishini aniqlang.

21-masala. Pomidor mevasining qizil rangli (A) yumaloq shakli (B) formasi bilan sariq rangli (a) noksimon (b) formalari chatishtirilganda F₁ da 25% yumaloq qizil, 25 % qizil noksimon, 25 % sariq yumaloq, 25 % sariq noksimon formalar hosil bo’ladi. Ota-onaning va F₁ duragaylarining genotipini toping.

22-masala. Itlar yungining qora rangi- jigarrang ustidan, kalta yungi- uzun yungdan to’liq dominantlik qiladi. Ikkala juft genlar har xil autosoma xromosomalarda joylashgan.

Ovchi qora va kalta yungli itlarni ko’paytirish maqsadida xuddi shunday genotipli itlarni chatishtirgan. Lekin ularning avlodidagi kuchukchalarning ma’lum qismigina qora, kalta yungli bo’lgan. Qolganlari esa qora, uzun yungli yoki jigarrang, uzun yungli bo’lgan. Chatishtirish uchun olingan itlarning genotiplarini aniqlang. Ovchi itlari gomozigota qora, kalta junli ekanligini tekshirish uchun qanday chatishtirish o’tkazilishi lozim?