Genetikadan masalalar yechish bonus; + dnk r. R. Raxmonov R. J. Raximov

Nuklein kislotalar va irsiyatning molekular asoslariga doir masalalar va topshiriqlar

1.DNK zanjirida 450 ta T nukleotidi bo‘lib, n barcha nukleotidlarning 15 %ini tashkil qiladi. Shu fragmentda nechta adenin nukleotidi bor (a) va u necha %ni tashkil qiladi(b)?

A)a)450 b)15 B) a)900 b)30 C) a)450 b)60 D) a)900 b)15

2.DNK zanjirida 450 ta T nukleotidi bo‘lib, u barcha nukleotidlarning 15 %ini tashkil qiladi. Shu fragmentdagi barcha nukleotidlarning sonini aniqlang.

A)1500 B)2000 C)3000 D)6000

3.Agar DNK fragmentida hammasi bo‘lib 6000 ta nukleotid bo‘lsa, shu DNKdagi dezoksiriboza va fosfat kislota qoldiqlari sonini aniqlang

A)1500 B)2000 C)3000 D)6000

4.Agar DNK fragmentida. hammasi bo‘lib 6000 ta nukleotid bo’lsa, shu DNKdan sintezlangan RNK dagi riboza va fosfat kislota qoldiqlari sonini aniqlang (transkripsiya jarayonida DNK fragmentining 50%i ishtirok etgan).

A)1500 B)2000 C)3000 D)6000

5.Agar DNK fragmentida hammasi bo‘lib 6000 ta nukleotid bo'lsa, shu DNKdan sintezlangan RNK dagi nukleotidlar sonini aniqlang (transkripsiya jarayonda DNK fragmentining 50%i ishtirok etgan).

A)1500 B)2000 C)3000 D)6000

6.DNK fragmentida 456 ta nukleotid bor, shu fragmentning uzunligini hisoblang (Qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm).

A)155.04nm B)77.52nm C)38.76nm D)116.28nm

7.DNK fragmentining bitta zanjirida 350 ta dezoksiriboza bor. Fragmentning uzunligini hisoblang (Qo‘shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm).

A)119nm B)357nm C)238nm D)59.5nm

8.i-RNKda 450 ta riboza bor, agar shu RNKni sintezlashda DNK ning butun boshli bitta zanjiri ishtirok etgan bo‘lsa, DNKning uzunligini hisoblang (Qo‘shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm).

A)76.5nm B)459nm C) 153nm D)306nm

9.Agar DNK fragmentining uzunligi 46,24 nm bo’lsa, undagi nukleotidlar sonini hisoblang (Qo'shni nukleotidlar orasidagi masofa 0,34nm).

A)142 B) 272 C)121 D)726

10.Agar DNK fragmentining uzunligi 3026 A bo‘lsa, undagi nukleotidlar sonini hisoblang (Qo‘shni nukleotidlar orasidagi masofa 3,4 A).

A) 890 B)3560 C) 1780 D)3026

11.Uzunligi 326,4 nm bo’lgan DNK fragmentida nechta dezoksiriboza va fosfat kislota qoldig‘i bor?

A)3840 B)1920 C)810 D)2430

12. Agar DNK bir zanjiri AGCTACGGCACTG bo'lsa, uning ikki zanjiri orasida nechta vodorod bog' bor?

A)34 B)68 C)102 D)17

13.DNKda nukleotidlarning soni 4000 ta bo‘lib, shundan 10 %ini timin tashkil qiladi. DNK fragmentida azotli asoslari orasida nechta vodorod bog’ bor?

A)2800 B)5600 C)16800 D)1400

14.RNK molekulasida A-800, G- 2200 ta bo‘lsa, DNK ning shu fragmentida vodorod bog‘lari nechta bo‘ladi?

A)4100 B) 3620 C)8200 D)2050

15.Agar RNK molekulasida A- 800 ta, G-1600, U-2000 ta S-600 ta bo’lsa, shu RNKni sintezlaydigan DNK uzunligi necha nanometer(a), undagi fosfat kislota qoldig‘i(b) va vodorod bog’lar soni(c) nechta?

A) (a)1700nnm (20000 ta )(c)12200 B) (a)1700nnm (1000 ta )(c)12200

C) (a)170nnm (10000 ta )(c)1220 D) (a)1700nnm (10000 ta )(c)12200

16.15 ta aminokislotadan tashkil topgan polipeptid zanjirini sintezlashga xizmat qilgan DNK fragmentida nechta nukleotid mavjud?

A)180 B) 45 C)90 D)100

17.172 ta aminokislotadan tashkil topgan oqsilni sintezlash uchun xizmat qilgan gen (DNK) uzunligini (a) va undagi nukleotidlar sonini(b )hisoblang.

A)a-175.44, b-516 B) a-175.44, b-1032 C)a-350.88, b-1032 D) a-175.44, b-2064

18.51 ta aminokislotadan iborat oqsilni sintezlaydigan DNK fragmentida nechta nukleotid bo’ladi? A)153 B)76.5 C)306 D)612

19.Ma’lum bir oqsil gidrolizlanganda 110 molekula suv hosil bo'ldi. Uni sintezlagan DNK fragmentidagi nukleotidlar sonini aniqlang?

A)660 B)666 C) 600 D) 300

20. DNK zanjirida 600 ta nukleotid bor. Shu fragment sintezlaydigan oqsilda nechta peptid bog’ bor?

A)100 B)200 C)99 D) 999

21.RNK da 15 ta uratsil bo‘lib, umumiy zanjirning 20 %ini tashkil qilsa, DNK uzunligi necha nanometer(a) va u nechta aminokislotani(b) kodlaydi?

A)a)25.5 nm b)25ta B) a)51 nm b)50ta C) a)115 nm b)20ta D) a)11.5 nm b)25ta

22.Translatsiya jarayonida jami 90 molekula t-RNK qatnashdi. Shu sintezlangan oqsil tarkibiga kiruvchi aminokisiotalar sonini (1) hamda shu sintez jarayonida matritsa vazifasini bajargan i-RNKdagi tripletlar soni (2) va shu i-RNK ni sintezlagan DNK dagi nukleotidlar sonini (3) toping.

A)1)90 2)90 3)540 B) 1)60 2)60 3)540 C) 1)270 2)270 3)162 D) 1)270 2)270 3)1620

23.Translatsiya jarayonida jami 270 molekula t-RNK qatnashdi. Shu sintezlangan oqsil tarkibiga kiruvchi aminokislotalar sonini (1) hamda shu sintez jarayonida matritsa vazifasini bajargan i-RNKdagi tripietlar soni (2) va shu i-RNK ni sintezlagan DNK dagi nukleotidlar sonini (3) toping.

A)1)90 2)90 3)540 B) 1)60 2)60 3)540 C) 1)270 2)270 3)162 D) 1)270 2)270 3)1620

24.Translatsiya jarayonida jami 135 molekula t-RNK qatnashdi. Shu sintezlangan oqsil tarkibiga kiruvchi aminokislotalar sonini (1) hamda shu sintez jarayonida matritsa vazifasini bajargan i-RNKdagi tripietlar soni (2) va shu i-RNK ni sintezlagan DNK dagi nukleotidlar sonini (3) toping.

A) 1)270 2)270 3)1620 B) 1)135 2)135 3)810 C) 1)540 2)540 3)2460 D) 1)405 2)405 3)1810

25.DNKning ATGGSATAAGTAAAG zanjiridan sintezlangan i- RNK nechta aminokislotani kodlaydi?

A)5ta B)10ta C) 14ta D)7.5ta

26.Agar RNK molekulasida 60 ta uratsil bo‘lib, ular umumiy nukleotidlarning 20 %ini tashkil qilsa, shu RNK informatsiya olgan DNK fragmenti uzunligi(a) va nechta aminokislota sintezlashini (b)toping.

A) a)51nm b)50 B) a)204nm b)200 C) a)102nm b)100 D) a)25.5nm b)25

27.GSGATGSGTATSASG DNKning 1-zanjiri yuqoridagicha bo‘lsa, shu DNKda A va T o'rtasidagi vodorod bog‘lar umumiy vodorod bog'larning necha %ini tashkil qiladi?

A)15.3% B)30.77% C)60.77% D)17.77%

28.GUUGSSUUASSGAAU RNKdagi nukleotidlar yuqoridagiday bo’lsa,shu RNKni sintezlagan DNKda G va S o‘rtasidagi vodorod boglarumumiy vodorod bog’larning necha %ini tashkil qiladi?

A)56.75% B)100% C)12.9% D)78.9%

29.RNK da U-56 ta bo‘lib,u umumiy nukleotidlarning 40%ini tashkil qilsa, shu RNKni sintezlagan DNK uzunligini toping (nm).

A) 32.8nm B)74.6nm C)23.8nm D) 47.6nm

30.DNK da G-20 %ni tashkil qilib, ularning soni 68 ta bo‘lsa, shu DNK uzunligini toping (nm).

A)57.8nm B)75.8nm C)2.68nm D)26.8nm

31.RNK da A-45 ta bo‘lib, u umumiy nukleotidlarning 22,5%ini tashkil qilsa, shu RNKni sintezlagan DNK uzunligini toping (nm).

A)34nm B)68nm C)22.5nm D) 4.5nm

32.RNK da U-104 ta bo‘lib, u umumiy nukleotidlarning 40 %ini tashkil qilsa, shu RNKni sintezlagan DNK uzunligini toping (nm).#88.4nm

A) 8.4nm B) 88.4nm C) 44.2nm D)4.2nm

33.RNK da G-50 ta bo‘lib,u umumiy nukleotidlarning 40 %ini tashkil qilsa, shu RNKni sintezlagan DNK uzunligini toping (nm).

A)21.25nm B)42.5nm C) 4.25nm D)2.25nm

34.Agar DNK tarkibidagi har bir nukleotidning molekular massasi o‘rtacha 330 dalton ga teng bo‘lsa, 180 ta aminokislotadan iborat oqsilni kodlaydigan DNK fragmentining molekular massasini hisoblang.

A)540000 B) 356400 C)35640 D)11000

35.Agar DNK tarkibida 400 ta purin asoslari bo’lsa, shu DNK fragmentida nechta dezoksiriboza mavjud?

A)200ta B) 400ta C) 600ta D)800ta

36.DNK tarkibida 250 ta pirimidin asoslari mavjudligi aniq bo‘lsa, shu DNK fragmentining uzunligini hisoblang.

A)14.6nm B) 28.3nm C)113.6nm D)85 nm

37.DNK fragmentida 400 ta (A-G nisbati mos ravishda 1:1,5) purin asosi bo‘lsa, DNKning molekular massasi (1), uzunligi (2) (nm), jami vodorod bog‘lari (3)ni toping?

(1ta nukleotid massasi 330D).

A) 1)264000 2)136nm 3)1040 ta B) 1)26400 2)136nm 3)104 ta

C) 1)164000 2)236nm 3)2040 ta D) 1)264000 2)13.6nm 3)1040 ta

38.Agar DNK fragmentining molekular massasi 83160 bo‘lsa, shu DNK fragmenti nechta aminokislotadan iborat oqsilni kodlaydi (har biri) nukleotid massasi 330 ga teng deb olinsin). A)12TA B) 42TA C) 84 TA D) 148TA

39.DNK fragmentida 882 ta dezoksiriboza bo'lsa, shu fragment sintezlaydigan oqsilning molekular massasini hisoblang (har bir nukleotid massasi 330, har bir aminokislota massasi 110 Dga teng deb olinsin).

A)16170 D B) 9990D C) 5390 D)2695

40.DNK fragmentida 438 ta qo‘sh nukleotid bo‘lsa, shu fragment sintezlaydigan oqsilda nechta peptid bog^’ bor? (har bir nukleotid massasi 330 ga teng deb olinsin).

A)290TA B)145 TA C)580TA D)1160TA

41. Agar sintezlangan oqsil tarkibida 108 ta aminokislota bo’lsa, shu oqsil sintezida ishtirok etgan DNK da nechta qo‘sh nukleotid mavjud?

A)162TA B)243TA C)324 TA D) 648TA

42.Agar DNK fragmentida 912 ta dezoksiriboza bolsa, shu zanjir nechta aminokislotadan iborat oqsilni kodlaydi (1)va gen uzunligi qancha(2) (nm)?

A) 1)152 TA 2)155,04 NM B) 1)304 TA 2)310,08 NM C) 1)456 TA 2) 310,08 NM

D) 1)152 TA 2) 310,08 NM

43.Agar DNKning uzunligi 850 A⁰ bo‘lsa, DNK. ning 1ta zanjirida nechta fosfat kislota qoldig’i bor?

A)850TA B)250 TA C)125TA D)62TA

44.DNK fragmentida 936 ta dezoksiriboza bo'lsa, u sintezlagan oqsil molekulasida nechta peptid bog^’ mavjud?

A)38TA B)77TA C)155 TA D)310TA

45.DNK da 260 ta vodorod bog‘ bo’lib, G-S orasidagi vodorod bog’lar umumiy vodorod bog’larning 60 %ini tashkil etsa, shu DNK dagi T umumiy nukleotidlarning necha %ini tashkil qiladi?

A)100% B)75% C)50% D) 25%

46.DNK da 280 ta vodorod bog‘ bo’lib, A-T orasidagi vodorod bog’lar umumiy bog’larning 25 %ini tashkil etsa, shu DNK dagi G umumiy nukleotidlarning necha %ini tashkil qiladi?

A) 66.6 % B)6.66% C)33,3% D)3.33%

47.DNK da 300 ta vodorod bog^’, bo’lib, G-S orasidagi vodorod bog’lar umumiy bog’larning 42 %ini tashkil etsa, shu DNK dagi A umumiy nukleotidlarning necha %ini tashkil qiladi?

A)33,7 % B)3.37% C)33,3% D)3.33%

48.DNK zanjirida 450 ta T nukleotidi bo‘lib, u barcha nukleotidlarning 15 %ini tashkil qiladi. Shu fragmentda nechta adenin, guanin, sitozin nukleotidlari bor(1) va ular necha %ni (2)tashkil qiladi?

A) 1)255 TA 2) 85% B)1)2550 TA 2) 85%

C) 1)1550 TA 2) 85% D) 1)2550 TA 2) 65%

Qоn guruhlariga dоir masalalar yechish
Avstraliyalik оlimi K. Landshtеynеr (1901) va chех оlimi Ya. Yanskiy (1903) qоnning guruhlarga bo‘linishini kashf etdilar va ularni o‘rganib ABО tizimi mavjudlgini ko‘rsatib, оdam eritrоtsitlarini antigеn хususiyatlariga ko‘ra 4 guruhga bo‘ldilar: О (I) guruh eritrоtsitlarda A, B antigеn (agglyutinоgеn) yo‘q. Ammо bu оdamlarning qоnida anti-A va anti-B antitanalar bоr. Bu antitanalar α va β agglyutinindir; A (II) guruh eritrоtsitlarida A-agglyutinоgеn, plazmasida β agglyutinin uchraydi; B (III) guruh eritrоtsitlarida B - agglyutinоgеn, plazmasida α - agglyutinin uchraydi; AB (IV) guruh eritrоtsitlarida A – agglyutinоgеn va B - agglyutinоgеn bоr, ammо plazmasida α - β agglyutininlar uchramaydi.

Ko‘pchilik оdamlarning (85 %) eritrоtsitlarida yana bir оmil tоpilgan. Uni birinchi marta K. Landshtеynеr va I. Vinеr 1940 yilda makakus rеzus maymunning qоnidan tоpgan va rеzus-оmil dеb atashgan. Unga ega bo‘lgan оdamning qоni – rеzus-musbat qоnni, mazkur оmili bo‘lmagan rеzus-manfiy qоnga quyilsa, rеzus-manfiy оdamning qоnida antirеzus agglyutininlar hоsil bo‘ladi. Qоni rеzus-manfiy оdamga, rеzus-musbat qоnni ikkinchi marta quyilsa, Rh⁺ musbat eritrоtsitlar antirеzus agglyutinin ta’sirida agglyutatsiyaga uchraydi, kichik qоn tоmirlariga tiqilib qоladi va hayot uchun havf tug‘diradi. Shuning uchun qоn guruhlari va ularning irsiylanish хususiyatilarini o‘rganish muhim ahamiyatga ega. Ayrim hоllarda epmstatik irsiylanishda gоmоzigоtali ikkinchi (I^AI^A) va uchinchi (I^BI^B) qоn guruhlari bоshqa allеllar bilan gеnоtipda birga kеlganda (I^AI^Ahh, I^BI^Bhh) ikkinchi yoki uchinchi qоn guruhi emas balki birinchi qоn guruhiga aylanadi (bоmbеy fеnоmеnida).

Qоn guruhiga dоir masalalarni yechish uchun qоn guruhlarini, qоn quyish, dоnоr, rеtsipiеnt, aglyutinоgеn, aglyutinin, rеzis оmil kabi tushunchalarni bilishi kеrak.

Masala: Yigit va qiz turmush qurishgan. Ularning оilalarida A, B, О qоn guruhiga ega bo‘lgan farzandalar tug‘ilgan. Yigit va qizning qоn guruhlari qanday bo‘lgan.

Yechish. II va III qоn guruhlari gеtеrоzigоta hоlatida AО va BО bo‘ladi.

II III

P: AO x BO

Gameta: A O B O

IV II III I

F₁ AB, AO, BO, OO

Оta оnaning qоn guruhlari II va III bo‘lgan.