Geo graf iya
Download 147.82 Kb. Pdf ko'rish
|
Geografiya 5-sinf
- Bu sahifa navigatsiya:
- Q e d u rtm _ u z 22
|
Q e d u rtm _ u z
davomida kechasi b o ‘ladi. Bu kengliklardan o ‘tgan parallel chiziqlar qutbiy doiralar deyiladi. Quyoshning ufqdan turli balandliklarda turishiga b o g ‘liq ravishda Yer yuzasining turli geografik kengliklari Quyosh nuri bilan turlicha isitilib , tu rlic h a y o ritilad i. B uning n a tija sid a Yer y u z id a issiq lik m intaqalari v u judga keladi. Yer y u zid a b itta issiq, ikkita o ‘rtacha issiq (m o ‘tadil) v a ik k ita sovuq m in taq a h o sil b o ‘ladi (14-rasm ). Bu m intaqalar o ‘z navbatida yoritilish m intaqalari hamdir. Bizning m am lakatim iz, O ‘zbekiston, Shim oliy yarim sharning o ‘rtacha issiq (m o‘tadil) m intaqasida joylashgan. M am lakatim izda 4 ta yil fasli - bahor, yoz, kuz, qish fasllari bir-biridan aniq farq qilib turadi. Tаyanch so‘z vа tushunchаlаr Sutkа Kаbisа yili Bahorgi va kuzgi tcngkunlik Issiqlik m intаqаlаri Qutbiy doiralar Tropik chiziqlar Quyoshning yozgi va qishki turish kunlari 21 Y ER — Q U Y O S H S IS T E M A S ID A G I S A Y YO R A Y ER — Q U Y O S H S IS T E M A S ID A G I S A Y YO R A Q e d u rtm _ u z 22 1. Yer o‘z o‘qi atrofida aylanganda tabiatda qanday hodi- salar ro ‘y beradi? Quyosh atrofida aylanganida-chi? 2. Sutka nima va u qanday hosil bo‘ladi? Bir sutka necha soatdan iborat? 3. Kabisa yili qanday yil? Bunga sabab nima? 4. 5-sinf o ‘quv atlasidagi «Yarimsharlar tabiiy xaritasi»dan ekvator, Bosh meridian, qutbiy doiralar, tropik chiziqlarni toping va yozuvsiz xaritaga ularni chizib, nomlarini yozib qo‘ying. 5. Quyidagi jadvalda bo‘sh qolgan kataklarni darslik matni- dan foydalangan holda to ‘ldiring: Yerning holati Siz yashayotgan jo y d a yilning qaysi fasli b o ‘ladi? Quyosh qayerda qoq tepada — zenitda b o ‘ladi? Qutb kuni qayerda kuzatiladi? 22-iyun - Quyoshning yozgi turish kuni 23-sentabr - kuzgi tengkunlik 22-dekabr - Quyoshning qishki turish kuni 21-m art - bahorgi tengkunlik 6. Rasmdan foydalangan holda quyidagi top shiriqlarni bajaring: a) Shimoliy tropik chizig‘i rasmda qaysi harf bilan belgilangan? b) quyida berilgan harflardan qaysi biri bilan ko‘rsatilgan chiziqdan janubda Quyosh umu- man tik tepa (zenit)da bo‘lmaydi? c) rasmda harflar bilan ko‘rsatilgan parallel- larning qaysi biri eng uzun? d) A nuqtada yoz fasli bo‘lganda, D nuqtada yilning qaysi fasli bo‘ladi? |
