Geo graf iya

Gidrosfera qismlari
Suv miqdorining nisbati, % his.
Suv miqdori, mln. km3
Dunyo okeani
96,5
1340
Quruqlikdagi suvlar
3,5
47,5
Gidrosferadagi suvning asosiy qismi okeanlarda yig‘ilgan (96,5 %). 
B iro q bu suv ju d a s h o ‘r b o ‘lg an lig i u ch u n u n dan ich ish g a ham , 
ekinlarni sug‘orishga ham foydalanib b o ‘lmaydi. Quruqlikdagi suvning 
deyarli yarm i sovuq o ‘lkalardagi m uzliklarda to ‘plangan. M uzliklar 
suvi chuchuk, toza suv, lekin odamlar yashaydigan joylardan uzoqda 
b o ‘lganligidan foydalanish qiyin. Issiq o ‘lkalarning baland to g ‘laridagi 
m uzliklar yozda daryolarga suv berib turadi.
Yer osti suvlari taxm inan m uzlik suvlaricha b o ‘lsa ham, ularning 
sifati har xil. Sho‘r yer osti suvlari ham k o ‘p.
Yer usti suvlari - daryo va k o ‘llarda to ‘plangan. U larda suv kam. 
Lekin suv aylanib kelaverganidan insoniyat foydalanishi uchun eng 
qulay. Yer usti suvlari Yer yuzida ju d a notekis taqsimlangan. Havodagi 
suv b u g ‘lari Yer yuziga y o g ‘adigan y o g ‘inlar manbayidir.
D unyoda suv to ‘xtovsiz aylanm a harakatda b o ‘ladi. Quyosh nuri 
okeanlardan ju d a k o ‘p suvni b u g ‘latadi. B ug‘ning bir qismi okeanlarga 
y o g ‘in b o ‘lib y o g ‘adi. Bir qism ini shamol quruqliklarga olib ketadi 
va u yerlarda y o g ‘in b o ‘lib yerga tushadi. Bu suv daryolarga tushib 
oqadi va yana okeanlarga quyiladi. Suvning okeanlardan havo orqali 
quruqliklarga va quruqlikdan daryolar orqali yana okeanlarga qaytib 
keladigan to ‘xtovsiz harakati suvning tabiatda aylanishi deyiladi.
Y
E
R
N
IN
G
SU
V
Q
O
B
IG
‘I 
— 
GIDR
OS
FER
A

---

Y
E
R
N
IN
G
SU
V
Q
O
B
IG
‘I 
— 
GIDRO
SFE
RA
Q edurtm _uz
60
Suvning bunday aylanib turishining aham iyati ju d a katta. Q uruq­
likda y o g ‘in y o g ‘m ay qo ‘ysa nim a b o ‘lardi? Quruqlikdagi ham m a suv 
b u g ‘lanib ketib, o ‘simliklar qurirdi, hayvonlar qirilib ketardi. Hamma 
jo y qurib qaqshab yotgan cho‘lga aylanar edi.
D unyo o k e an i. D unyoda okeanlar 4 ta: Tinch, A tlantika, H ind 
va Shimoliy Muz okeanlari (40-rasm). U larning hamm asi birgalikda