Geodeziya fanidan

II -BOB. Teodolit syomka namunalarini ishlab chiqish va
planini tuzish

2. 
   Yopiq poligon nuqtalarining koordinatalarini hisoblash
   

Teodolit yo‘llarini matematik ishlab chiqish ushbu yo‘llar nuq­ta­larining koordinatalarini topish maqsadida bajariladi. Hisob­lash ishlarining ko‘pligi va murakkabligi o‘lchash jurnalidagi chi­qarilgan yarim qabullardagi burchak qiymatlari va ular bo‘yicha bur­chakning hisoblangan o‘rtacha qiymatini qayta tekshirish va­zi­fa­sini qo‘yadi(2.1.1-jadval). Shuning uchun dala hisoblash ishlarini qayta tek­shi­rishga katta e’tibor beriladi. Jurnalning 5- va 6- us­tunlarida yozilgan burchak va chiziqlarning tekshirilgan o‘rtacha qiy­mati siyoh bilan yozib chiqiladi.
Gorizontal burchakni priyomlarga bo‘lib o‘lchash jurnali. 2.1.1-jadval.

Asbob-ning	Kuza-tish	Vernerdan olingan sanoq		O‘rtacha	Burchaklar	Burchakning o‘rtacha
o‘rnatish nuqtasi	nuq-tasi	I	II	sanoq	qiymati	qiymat
1	2	3	4	5	6	7
2	1 3	168°34¢ 87° 21¢	R 27" 32"	168° 34¢ 30² 87°21¢ 30²	81^0 13¢00²	81^0 13¢ 30²
2	1 3	36° 55¢ 315° 42¢	L 57" 11"	36° 56¢ 00² 315° 42¢ 00²	81^0 14¢ 00²	81^0 13¢ 30²

Bu yerda yopiq poligon va uning nuqtalariga uchlari bilan bog’­lan­gan ochiq poligon ko‘rinishidagi teodolit yo‘llarini matematik ish­lab chiqish ko‘rib chiqiladi. Misolda olingan yopiq poligon 2.1.1-rasmda berilgan. Dala jurnalida hisoblangan qiymatlar tekshirib chi­qil­gan­dan keyin burchaklar o‘rtacha qiymati jurnaldan

20
koordinatalar hi­soblash vedomostining (2.1.2-jadval) 2-ustuniga ko‘chirib yoziladi va hamma bur­chaklar qiymati yig‘indisi to­pi­lib, o‘sha ustunning ostiga yoziladi. O‘piq po­li­gon burchak bog‘lanmasligi qiymati qu­yidagi formula bilan aniqlanadi:

¦ ₌ (2.1.1)
bu yerda f_{ } — burchaklar bog‘lanmasligi;