Geog 1 (38-янги). p65

Organik dunyosi. Materikning muz-qorlar bilan qoplangan
ichki qismlarida organizmlar yo‘q hisobi. Lekin materikka tu-
tash okean suvlarida hayvonot olami nisbatan ko‘p. Bu sohil
zonasida plankton va kril (mayda baliq)larni iste’mol qiladigan
ko‘k kitlar, tulenlar, dengiz qoploni, janubiy dengiz mushugi,
dengiz sheri va ko‘plab pingvinlar yashaydi (16- rasm). Bu yerda
pingvinlarning 17 turi tarqalgan. Ayniqsa, go‘zal imperator
(bo‘yi 1 m atrofida, og‘irligi 50 kg gacha) va kichikroq adeli
pingvinlari ko‘p. Pingvinlar suvda yaxshi suzadi, baliqlar, mol-
luskalar va qisqichbaqalar bilan oziqlanadi.
16- rasm. Antarktida hayvonlari.
Pingvin
Dengiz qoploni
Dengiz mushugi
Dengiz sheri

---

86
Antarktida sohilida o‘ldirilgan eng katta ko‘k kitning uzunligi
33 m, og‘irligi 160 t, sof yog‘i 20 t atrofida bo‘lgan. 1967-
yildan boshlab, ko‘k kitlarni ovlash taqiqlangan.
Antarktidada juda katta chuchuk suv zaxirasi to‘plangan.
Undan ajralib chiqqan aysberglarni shatakka olib, qurg‘oqchil
o‘lkalarni suv bilan ta’minlash rejalari tuzilgan.
Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Antarktika havo massalari, „shamollar oqimi“, „sovuqlik
qutbi“, pingvin, ko‘k kit.
Nazorat uchun savollar
1. Antarktidada yoz va qish oylarida qanday o‘zgarishlar
bo‘ladi?
2. Nega „Vostok“ stansiyasini „sovuqlik qutbi“ deb atashadi?
3. Antarktidada pingvinlarning qaysi turlari ko‘p uchraydi?
Amaliy topshiriqlar
1. Daftaringizga asosiy iqlim elementlarini yozing va bilib
oling.
2. Atlasdagi Antarktida iqlim xaritasini yozuvsiz xaritaga tu-
shiring.
JANUBIY AMERIKA
38- §. Geografik o‘rni, o‘rganilish
tarixi, geologik tuzilishi, foydali