. Har bir ko‘nikmaning amaliy ahamiyati ochib berilishi lozim. Masalan, daryoni ta’riflash iqlimiga baho berish va hokazolarni misol qilish mumkin. Ta’rif berishda rejadan foydalaniladi. Masalan, xaritadan biron-bir joyga ta’rif berayotganda birinchi uning miqyosi, ikkinchi uzunlik va masofalarni aniqlash, uchinchi mazmuni, koordinatalari va hokazolar asta-sekin murakkablashib boradi. Koordinatalarni aniqlashda avval parallellar keyin meridianlar topiladi. - . Har bir ko‘nikmaning amaliy ahamiyati ochib berilishi lozim. Masalan, daryoni ta’riflash iqlimiga baho berish va hokazolarni misol qilish mumkin. Ta’rif berishda rejadan foydalaniladi. Masalan, xaritadan biron-bir joyga ta’rif berayotganda birinchi uning miqyosi, ikkinchi uzunlik va masofalarni aniqlash, uchinchi mazmuni, koordinatalari va hokazolar asta-sekin murakkablashib boradi. Koordinatalarni aniqlashda avval parallellar keyin meridianlar topiladi.
- Maktab geografiyasida shakllantiriladigan ko‘nikmalar mazmun jihatdan emas, balki bajarish murakkabligi bo‘yicha ham farq qiladi. Geografiya ta’limi uslubiyoti, shakllantiriladigan ko‘nikma va malakalarning ta’lim-tarbiyaviy ahamiyatini to‘laligicha ochib bergan va ularni o‘quvchilarga yetkazish usulini ham ishlab chiqqan. Tipik geografik ta’limiga xos bo‘lgan amaliy ko‘nikma va malakalarga quyidagilar kiradi: joy mo‘ljalini olish, joy rejasini tushirish, topografik reja va turli mazmundagi geografik xaritalarni o‘qish. Tabiatda va ishlab chiqarishda kuzatish, kuzatish materiallarini yozib borish va qayta ishlash, statistik-iqtisodiy materiallari bilan ishlash va hokazo.
Har bir geografik ko‘nikmani egallash murakkab harakat tizimlarini talab qiladi. Odatda ko‘nikma va malakalar bir paytning o‘zida shakllantiriladi, chunki amaliy topshiriqlarni bajarishda ularning ayrimlari ongli ravishda, bazilari bevosita ammo ong nazorati ostida bajariladi. Masalan, topografik rejani o‘qish ko‘nikmasi o‘z ichiga yo‘nalishlarni aniqlash, masshtab yordamida rejadagi masofalarni o‘lchash, topografik belgilarni o‘qish, joydagi obektlar o‘rtasidagi aloqadorlikni o‘rnatish kabilarni oladi. Yuqoridagilardan topografik belgilarni ishlatishni bilishgina malaka darajasini ko‘rsatadi. - Har bir geografik ko‘nikmani egallash murakkab harakat tizimlarini talab qiladi. Odatda ko‘nikma va malakalar bir paytning o‘zida shakllantiriladi, chunki amaliy topshiriqlarni bajarishda ularning ayrimlari ongli ravishda, bazilari bevosita ammo ong nazorati ostida bajariladi. Masalan, topografik rejani o‘qish ko‘nikmasi o‘z ichiga yo‘nalishlarni aniqlash, masshtab yordamida rejadagi masofalarni o‘lchash, topografik belgilarni o‘qish, joydagi obektlar o‘rtasidagi aloqadorlikni o‘rnatish kabilarni oladi. Yuqoridagilardan topografik belgilarni ishlatishni bilishgina malaka darajasini ko‘rsatadi.
- Geografik ko‘nikma va malakalar ko‘p hollarda bilim sifatini belgilaydi. Tajriba shun ko‘rsatayaptiki, qayerda o‘quvchilarda karta bilan ishlash ko‘nikmasi shakllantirilsa, ularning javoblari ham karta bilan bog‘langan bo‘ladi. Karta bilan ishlash ko‘nikmasini egallay olmagan o‘quvchilardagi bilim quruq, o‘qituvchi bayoni yoki kitobdan o‘qiganlarning takroridan iborat bo‘lib qoladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
